Page 52 - Felsefe 10

36 FELSEFE 10
Kavram Öğretimi
2. ÜNİTE : FELSEFE İLE DÜŞÜNME > 2.1. Düşünme ve Akıl Yürütmenin Temel Kavramları > 2.1.1. Akıl Yürütme ve Argümantasyon
Kavram : Tümevarım, Tümdengelim, Analoji
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Felsefi Kavram ve Bilgi Edinimi Becerisi, Sorgulama Becerisi

Çalışmanın Adı AKIL YÜRÜTME BİÇİMLERİ 20 dk.
Çalışmanın Amacı Tümevarım, tümdengelim ve analojinin ne olduğunu açıklayabilme.
Gerekli Malzemeler: Kalem, kâğıt, etkileşimli tahta.

Yönerge: Aşağıdaki ifadeleri okuyunuz ve soruları cevaplayınız.

a. Tümevarım (Endüksiyon)

ÖRNEK
İnsan canlıdır ve ekolojik sistemin bir parçasıdır.
Hayvan canlıdır ve ekolojik sistemin bir parçasıdır.
Bitki canlıdır ve ekolojik sistemin bir parçasıdır.
O hâlde tüm canlılar ekolojik sistemin bir parçasıdır.
b. Tümdengelim (Dedüksiyon)

ÖRNEKLER
Bütünden parçaya varma: Bütünden bütüne varma:
Bütün meyveler vitaminlidir. Bütün çocuklar neşelidir.
Elma meyvedir. Bütün neşeliler güzeldir.
O hâlde elma vitaminlidir. O hâlde bütün çocuklar güzeldir.

c. Analoji (Benzeşim)
ÖRNEK

Norveç ve Somali denize komşu ülkelerdir.
Norveç dünyanın en büyük deniz ürünleri üreticilerindendir.
O hâlde Somali de dünyanın en büyük deniz ürünleri üreticilerindendir.

1. Yukarıda verilen örneklerden yararlanarak “tümevarım, tümdengelim ve analoji” kavramlarını kendi
cümlelerinizle ifade ediniz.
TÜMEVARIM :

TÜMDENGELİM :

ANALOJİ :

2. Verilen örnekler dikkate alındığında tümevarım ve tümdengelime dayalı akıl yürütme biçimlerinin
hangi meslek grupları tarafından kullanıldığı söylenebilir?

3. Tümevarım ve analojiye dayanan akıl yürütme biçimlerini hayatımızdaki kullanılabilirlikleri açısın-
dan değerlendiriniz.

48
Hazırlayan: Emir Ali ERGAT