Page 10 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
3 FİZİK 10 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
1. ÜNİTE : ELEKTRİK VE MANYETİZMA > 1.1. Elektrik Akımı, Potansiyel Farkı ve Direnç
Kavram : Potansiyel Farkı
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı İKİ NOKTA ARASINDA ÖLÇÜLÜR 20 dk.
Çalışmanın Amacı Potansiyel farkı tanımlayabilme.

Yönerge: Verilen bilgiler ve görselden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Teleferik, kayak merkezlerinde kayak ya-
pacak kişileri bulundukları seviyeden dağ
ya da tepeye doğru çıkarır (bk. Görsel).
Kayakçılar tepenin zirvesine ulaştıklarında
taşıttan inerler ve boş kabinler diğer kişileri
almak üzere aşağı yönde hareket eder. Çi-
zimdeki görsel, bir devre boyunca hareket
eden pozitif yükün aşağı yönde indiği bir
model olarak düşünülürse pil, yükü tepenin
zirvesine geri götüren bir teleferiğe benzer.

Bir teleferik tepenin eteğinden zirvesine
doğru hareket ettiğinde asansör, motor ya-
kıtından gelen enerjiyi kullanır ve bu enerjiyi
yer çekimi potansiyel enerjisine dönüştürür.

Yolculuk sırasında kütleleri birbirinden fark-
lı olarak düşündüğümüz her kayakçı, diğer
kayakçılardan farklı miktarda yer çekimi
potansiyel enerjisi kazanmış olacaktır. Bu-
nunla birlikte tüm kayakçıların kütle başına
kazandıkları enerji miktarı aynı olacaktır.
Kısacası burada tepenin yüksekliğine (h)
ve yer çekiminden kaynaklanan ivmeye Görsel: Kayak merkezi
bağlı olan bir özellik mevcuttur.
Görselde verilen durumda tepenin zirvesi artı, etekleri ise eksi kutuplu bir sistem biçiminde modellenebilir.
Bir güç kaynağı içindeki kimyasal olayda, katottan (elektrik tepesinin eteklerinden) anota (elektrik tepesi-
nin zirvesine) doğru pozitif yükleri alır ve onlara elektrik potansiyel enerjisi verir.
Benzetme yaptığımız yer çekimi potansiyeli farkı için özel bir terim ya da sembol yoktur ancak elektrik
potansiyeli farkı için üretilmiş özel bir terim vardır.
Birim yük başına düşen elektrik potansiyel enerjisindeki fark, "potansiyel farkı" ifade eder.

Sorular

1. Verilen bilgilerden yararlanarak potansiyel farkı kavramını nasıl tanımlarsınız?

8
Hazırlayan: Yunus Emre LAZALOĞLU