Page 15 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı FİZİK 10 6
Kavram Öğretimi
1. ÜNİTE : ELEKTRİK VE MANYETİZMA > 1.1. Elektrik Akımı, Potansiyel Farkı ve Direnç
Kavram : Direnç
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı DEREDEKİ TAŞLAR 20 dk.
Çalışmanın Amacı Direnç kavramını açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metinden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Murat öğretmen, kamp yaptığı bölgede bir doğa gezisi için ormanda ilerlemektedir. Çok büyük ve derin
olmayan bir dereyle karşılaşır. Ulaşması gereken kamp bölgesi ile arasında bu dere vardır. Karşıya geç-
menin kolay bir yolunu ararken dere içindeki irili ufaklı taşlar dikkatini çeker.

Aşağıda Murat öğretmenin dere kenarındaki görseli şematik olarak verilmiştir.

Murat öğretmen taşların, su yüzeyinin üzerinde kalan kuru kısımlarına basarak karşıya kolayca ge-
çebileceğini düşünür. “Dere içindeki büyük ve kuru taşların sayısı daha fazla olsaydı işim daha kolay
olurdu. İletken içindeki serbest elektronlar da benim gibi. Elektronlar belli bir yöne hareketlendiklerinde,
maddenin moleküler dizilimi, elektronların atomlarla etkileşimi (çarpışıp ısı enerjisini açığa çıkarmaları)
ve atomlar arasındaki boşluklar akıma karşı gösterilen zorluğun belirleyici unsurlarından birkaçıdır.” diye
aklından geçirir.
Murat öğretmen bu modeli direnç konusunda öğrencileri ile paylaşmaya karar verir. Öğrencilerine bu
durumu aktardığında sınıfta bulunan öğrencilerden Aras, öğretmenine “Anlattığınız durumu şöyle de
açıklamak mümkün: Bir musluktan akan suyu hayal ettim. Eğer musluğu tamamen açarsak su hiçbir zor-
lanma ile karşılaşmadan akacaktır. Musluğu kapamaya başladığımızda suyun akışına karşı bir zorluk
oluşacak ve baştaki akış durumuna göre birim zamanda akıttığı su hacmi azalacaktır. Sizce bu model
de uygun değil mi?” diye Murat öğretmene sorar.

Sorular

1. Murat öğretmenin nehri geçerken oluşturduğu modelleme, iletken maddelerin içindeki yüklerin ha-
reketi ile nasıl ilişkilendirilebilir?

13