Page 19 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı FİZİK 10 9
Kavram Öğretimi
1. ÜNİTE : ELEKTRİK VE MANYETİZMA > 1.2. Elektrik Devreleri
Kavram : Ohm Yasası
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı DİŞ MACUNU 25 dk.
Çalışmanın Amacı Ohm Yasası'nı bağlı olduğu etmenlerle birlikte oluşturabilme.

Yönerge: Aşağıda diş macunu ve elektrik akımı ile ilgili bazı bilgiler verilmiştir. Verilen bilgilerden yararla-
narak soruları cevaplayınız.

Görsel 1’deki gibi bir diş macunu tüpü sıkıldığında kullanılmak istenen macun, tüpün deliğinden akarak
çıkmaktadır. Macun tüpü büyük bir kuvvetle sıkıldığında delikten çıkan macun miktarının arttığı görül-
mektedir. Kuvvet iki katına çıkarsa macun miktarı da iki katına çıkacaktır. Kuvvetteki artış miktarı çıkan
macun miktarını da aynı oranda arttırır. Bu durumda uygulanan kuvvetin delikten çıkan macun miktarına
oranı, sabit bir değere karşılık gelmektedir. Diş macunu için bu sabit oran delik genişliğini ifade eder.
Delik genişliği küçük ise bahsedilen oran küçük, büyükse bu oranda büyük olur.

Görsel 1: Diş macunu

Elektrik akımı hakkında aşağıdaki bilgilere sahip olan biri, diş macununun bulunduğu tüpten çıkışı ile
elektrik akımının oluşumunun birbirine benzer olduğunu düşünmektedir. İki olay arasındaki ilişkiyi açık-
layabilmek için lamba, pil ve iletken tellerle basit bir elektrik devresi kurar (Görsel 2). Devredeki düğ-
meye basıldığında lamba yanmaktadır. Bunun nedeni pilin uçları arasındaki potansiyel farkıdır. Bu fark,
negatif yüklü serbest elektronların iletken tel boyunca hareket etmesini sağlar. Bu yük akışı (Görsel 3)
elektrik akımını oluşturur.

Görsel 2: Elektrik devresi Görsel 3: Bir elektrik devresinde elektrik akımını oluşturan
elektronların akışı

17