Page 22 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
11 FİZİK 10 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
1. ÜNİTE : ELEKTRİK VE MANYETİZMA > 1.2. Elektrik Devreleri
Kavram : Eşdeğer Direnç
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı TEK BAŞINA 20 dk.
Çalışmanın Amacı Eşdeğer direnç kavramını tanımlayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Bir grup öğrenciye eğik konuma getirilmiş bir borunun içinden akan kumu engellemek için düzenek ha-
zırlamaları ve düzeneklerin bir dikdörtgen levha ve ona takılı birden fazla yaydan oluşturulması görevi
verilmiştir. Bu düzenekle yapılacak deney sonucunda dikdörtgen levhanın ne kadar aşağı sarktığı ve
dökülen kum miktarı ile ilgili bilgi verilmesi istenmiştir. Ayrıca öğrencilerden başlangıç olarak dikdörtgen
levhanın bir yay ile asılı tutulduğundaki esneme miktarına göre karşılaştırma yapmaları istenmiştir.
Öğrenci gruplarının hazırladıkları düzenekler aşağıda Görsel 1 ve Görsel 2'de verilmiştir. Bu düzenek-
lerden elde edilen deney sonucundaki notlar Tablo 1 ve Tablo 2’de verilmiştir.
Tablo 1
Yay Sarkma Miktarı
Adedi (cm)
1 2
2 4
3 6
4 8
Sonuç
Levhaya yay eklendiğinde akan kum
miktarının azaldığı
görülmüştür.
Görsel 1: Kumun geçişine seri bağlı yayların etkisi

Görsel 1’de dikdörtgen levhaya bir noktadan yay eklenmesi sağlanmıştır. Levhanın ağırlığı ile yaylar
daha fazla esnemiş ve kum taneciklerinin geçişini engellemiştir. Yay adedi artırıldıkça sarkma miktarı
fazlalaşmış ve levha, borunun alt kısmına doğru ilerlemiştir.
Tablo 2
Yay Sarkma Miktarı
Adedi (cm)
1 2
2 1
3 0,6
4 0,5
Sonuç
Levhaya yay eklendiğinde akan kum
miktarında artış
gözlenmiştir.
Görsel 2: Kumun geçişine paralel bağlı yayların etkisi

Görsel 2’de yaylar, yan yana dikdörtgen levhaya eklenmiştir. Levha, ağırlığını yaylara iletip onların esne-
mesini sağlamış ve bir miktar aşağı inmiştir. Her yay eklendiğinde levhanın bir önceki durumundan daha
az esneme gerçekleştirdiği görülmüştür. Bu noktadan sonra kumun geçişinde artma tespit edilmiştir.

20
Hazırlayan: Yunus Emre LAZALOĞLU