Page 25 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
FİZİK 10
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 13
1. ÜNİTE : ELEKTRİK VE MANYETİZMA > 1.2. Elektrik Devreleri
Kavram : İç Direnç
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı AKIMIN GEÇİŞİNİ SINIRLARIM 20 dk.
Çalışmanın Amacı Günlük hayattan verilen örneklerle iç direnç kavramını tanımlayabilme.

• Elektronik aletler çalışmaya başladıktan bir süre sonra sizce neden ısınır?

Yönerge: Verilen metinden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Aşağıdaki konuşma, müşteri Şevval ile Elektronik firmasının iletişim birimindeki X görevlisi arasında
geçmiştir.

Müşteri Şevval: Merhaba, firmanızdan aldığım taşınabilir bellek, cep telefonu ve telefonun adaptörü ça-
lışmaya başladıktan bir süre sonra ısınıyor. Garanti kapsamında olduğu için sizden fikir almak istedim.
Bunun nedeni ne olabilir?

X Görevlisi: Merhaba Hanımefendi. Öncelikle firmamızı tercih ettiğiniz için teşekkür ederiz. Ürünlerin
ısınması normal ancak bunun da bir ölçüsü var elbette. Aşırı ısınıyorsa tamir servisimizin incelemesi
gerekir.

Müşteri Şevval: Ürünlerin neden ısındığını açıklar mısınız lütfen?

X Görevlisi: Tabii ki Şevval Hanım. İçinden akım geçen tüm elektronik ürünlerde iletken içerisinde ilerle-
yen serbest elektronların atomlarla etkileşimleri sonucu ısı açığa çıkar. Bunun nedeni bu ürünlerin diren-
ci olmayan malzemelerden yapılma imkânının olmayışıdır. Firmalar bazı ön hesaplamalarında ürünlerin
ideal durumda yani dirençsiz olduklarını varsayarlar. Gerçek hayatta böyle bir varsayım yoktur. Gerçek
piller ve elektronik ürünler direnci olan malzemelerden üretilir. Bunun faydalı yönleri de vardır. Bazen iç
direnç, kurulan sigorta düzenekleri ile cihazların zarar görmesini engeller. Üzerindeki potansiyel farkının
bir kısmı bu ürünlerin içinde kullanılan malzemelerdeki dirence çekilir. Bunun sonucunda ürünlerden
elde edilecek enerjinin bir kısmı bu dirençli malzemelerde ısı enerjisi olarak açığa çıkar. Eğer ürünleriniz
el yakacak düzeyde bir sıcaklığa ulaşmışsa firmamıza göndermeniz gerekmektedir.
Müşteri Şevval: Cep telefonumun adaptörü aynı sürede daha fazla ısınıyor. Buna ne diyeceksiniz?.

X Görevlisi: Bunun nedeni adaptörün içinde kullanılan malzemelerdeki direncin daha fazla oluşudur.
Müşteri Şevval: Anladım. Teşekkür ederim verdiğiniz bilgiler için. Tamir servisinize yönlendirmenizi bekliyo-
rum.

Sorular

1. Bir elektrik devresinde ya da oluşturulmuş cihazda iç direncin olmasının olumlu ve olumsuz yönleri
neler olabilir?

23