Page 135 - Tarih 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
55 TARİH 10 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi

2.

I. Ahiliğin yaygın olduğu zamanlarda şehrin çarşı esnafından biri, sabahleyin erkenden kalkar; konu
komşuya “Hayır ola, pazar ola, kötülükler def ola, kazancınız helaliyle gele.” dedikten sonra besme-
leyle dükkânını açar; ilk müşterisiyle alışverişini yapar. Bu sırada ikinci müşteri gelir. Dükkân sahibi
içtenlikle müşterisine: Kusura bakma kardeşim. Allah bereketini vere, ben bu sabah siftah ettim, ilk
alışverişimi yaptım. Senin istediğin mal karşı komşuda da var. Aynı mal aynı para, ne var ki komşum
bu sabah daha siftah etmedi. İstediğini ondan alırsan hem onu memnun edersin hem de ben kom-
şuluk hakkını gözetmiş olurum, der.

II. Ahiliğin kurucusu, esnaf ve sanatkârların III. De bakalım, ahiliğin açığı kaçtır?
piri olan Ahi Evren, ayakkabıcı esnafının bu- - Dörttür.
lunduğu çarşıdan geçerken onların yaptığı - Say gelsin!
ayakkabıları inceler, hileli gördüklerini kesip - Eli, yüzü, gönlü, sofrası.
dama atarmış. Böyle bir olay olunca bunun - Kapalısı kaçtır?
haberi esnaf arasında hızla yayılır, “Filan us- - Üçtür.
tanın pabucu dama atıldı.” denilirmiş. Pabucu - Say gelsin!
dama atılan usta, utancından haftalarca insan - Gözü, beli, dili.
içine çıkamaz, kimsenin yüzüne bakamaz, - Gözü kapalılıktan murat nedir?
kendini affettirmek için elinden geleni yapar- - Kimsenin suçunu, ayıbını görmemektir.
mış. Çok zamanda bunlar kâfi gelmez, terk-i
diyar etmek zorunda kalırmış.

Metinlere göre Anadolu ahilerinin sahip olmaları gereken temel özellikler nelerdir?
I.
II.
III.

3.

“Allah, insanı medeni tabiatlı yaratmıştır. Allah insanı yemek, içmek, giyinmek, evlenmek mesken
edinmek gibi çok şeylere muhtaç olarak yaratmıştır. Kişi kendi başına bu ihtiyaçları karşılayamaz.
Demircilik, marangozluk gibi birçok meslekleri yürütmek için çok insan gerekli olduğu gibi demir-
cilik ve marangozluk da birtakım alet ve edevatla yapılabildiğinden bu alet ve edevatı tedarik için de
çok sayıda insana ihtiyaç vardır. Böylece insanın ihtiyaç duyacağı bütün sanat kollarının yaşatılması
lazımdır. Toplumun bir kesiminin sanatlara yönelmesi ve her birinin belli bir sanatla meşgul olması
gerekir ki bütün ihtiyaçları görülebilsin.”
Ahi Evren (Şeyh Nasireddin Mahmud) “Letaif-i Hikmet”

Vatan, bütün evlatlarının çalışması ile ve yardımı iIe yaşar ve bundan başka topIumun mekanizma-
sında faydasız hiçbir parça yoktur. DevIeti idare eden bakanIa vatanın refahına eIinin işi iIe yardım
eden sanatkâr arasında, yaInız küçük bir fark vardır, o da şudur: Birinin vazifesi, bir diğerininkinden
daha önemIidir. Fakat her ikisinde de iyi yapıImak şartıyIa ahIaki değer aynıdır.

Mustafa Kemal Atatürk (1930)

Ahi Evren ve Mustafa Kemal Atatürk’ün sözlerini karşılaştırdığınızda geçmişten bugüne insanın toplum-
daki yerine ve sanata verilmesi gereken öneme dair yorumunuz ne olabilir?

102
Hazırlayan: Işıl ŞAHİN