Page 136 - Tarih 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
TARİH 10
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 56
2. ÜNİTE : BEYLİKTEN DEVLETE OSMANLI SİYASETİ (1302-1453) > 2.4. Balkan Fetihleri
Kavram : Ahiyân-ı Rûm
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Araştırma Becerisi, Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Çalışmanın Adı AHİYÂN-I RÛM 20 dk.
Çalışmanın Amacı Anadolu ve Rumeli’nin Türkleşmesini ve İslamlaşmasını analiz edebilme.
1. Yönerge : Verilen metin ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Görsel 1: Ahi Evran (Temsilî) Görsel 2: Şeyh Edebali (Temsilî)

AHİYÂN-I RÛM
Arapça “kardeşim” anlamına gelen ahilik, Selçuklular Dönemi’nde ortaya çıkmış, Osmanlı Devleti’nin
kuruluşu ve ilk yüzyıllarında da etkili olmuş, çok önemli yaygın bir kurumudur. Anadolu ve Rumeli’nin
fethedilmesinde, Türkleşmesinde ve İslamlaşmasında rol üslendiklerinde buna Ahiyân-ı Rûm denil-
mekteydi. Ahilik, küçük esnaf, usta, kalfa ve çırakları içine alan, onların dayanışmaları kadar mes-
leklerini dürüstlük ve özenle yapmalarını, ayrıca eğitilmelerini amaçlayan bir esnaf teşkilatıdır. XIII.
yüzyılda Kırşehir’de yaşayan Ahi Evran, ahiliğin kurucusu kabul edilir. Ahilikte eğitim “muallim ahi”
veya “pir” denilen tecrübeli hocalar tarafından verilirdi. Bunlar, bazı törenlerle örgüte alınan üyelerine
dinin temel esasları, ahlak, okuma, yazma, insanlık terbiyesi, temizlik, ocağın düzeni ve geleneği,
ilahiler, şiirler, sufi kıssaları ve sözleri gibi konularda ders verirlerdi. Ocakta ayrıca üyelere dönemin
silahlarının kullanımı ve beden eğitimi konusunda da eğitim verilirdi. Ahilik eğitiminden geçen kişi,
kötü huylardan arınır; iyi huyları kazanır, böylece ahiliğin temel felsefesini oluşturan “Eline, beline ve
diline hâkim ol.” düsturunu kazanmış olurdu.
Silahlı ahi birlikleri zengin ahi liderlerinin kurmuş olduğu ve finanse ettiği zaviyelerde toplanmakta ve
orada ortaklaşa bir hayat sürdürmekteydiler. Âdeta bir karargâh görünümü taşıyan ilk ahi zaviyeleri
gelip giden konukların ağırlandığı, sazlı sözlü şölenlerin yapıldığı millî kültürün oluşması açısından
aktif rol oynamaktaydılar. Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda bir ahi lideri olan Şeyh Edebali Osman
Bey’e büyük destek vererek aynı zamanda kızını onunla evlendirmiştir. Anadolu ve Rumeli’nin ilk fe-
tihlerinde ahi birlikleri fetihlerin devamlılığında, göçlerle gelenlerin yerleşik hayata geçmesinde, ticari
hayatta üretimin sağlanmasında, beldenin güvenlik ve emniyetinde etkiliydi. Merkezî otoritenin zayıf
olduğu yerlerde yönetimi sağlamaktaydılar.

103