Page 31 - Tarih 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
13 TARİH 10 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
1. ÜNİTE : YERLEŞME VE DEVLETLEŞME SÜRECİNDE SELÇUKLU TÜRKİYESİ> 1.2. Oğuz Göçleri ve Anadolu
Kavram : Bizans
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Kavrama Becerisi

Çalışmanın Adı DOĞU ROMA 20 dk.
Çalışmanın Amacı Bizans kavramının Roma İmparatorluğu ile ilişkisini değerlendirebilme.

1. Yönerge: Aşağıdaki soruları metinden hareketle cevaplayınız.

Tarihçilerin çoğunluğu tarafından tanımlandığı kadarıyla Bizans İmparatorluğu’nun, Konstantinopolis yani
Doğu Roma kentinin MS 324 yılında kuruluşuyla birlikte doğduğu ve aynı kentin 1453’te Osmanlı Türkleri-
nin eline geçmesiyle sona erdiği söylenir. Bizans bu on bir yüzyıllık dönem boyunca muazzam dönüşümlere
uğramıştır. Bizans tarihini üç büyük döneme; erken, orta ve geç döneme ayırmak âdetten olmuştur. Erken
Bizans döneminin, yaklaşık 7. yüzyılın ortasına değin, bir başka deyişle İslam’ın yükselişi ve Arapların
Akdeniz’in doğu ve güney kıyılarında belirgin bir varlık gösterdiği çağa dek; orta dönemin, Anadolu’nun
1070’lerde Türkler tarafından fethine dek; geç dönemin de 1453’e dek uzandığı kabul edilebilir.
“Bizans” sıfatına gelince bu sözcüğün uygunluğuyla ilgili bazı ciddi itirazlar yapılabilir ve sık sık yapılmış-
tır da. Ama bu terim varlığını korumuştur ve kullanışlı bir etiketten ibaret olduğunu anladığımız sürece bu
terimi kullanmayı reddetmemeliyiz. Gerçekte var olan Konstantinopolis’te yerleşik bir Roma devleti idi.
Sakinleri, kendilerini Romaioi ya da kısaca Hristiyanlar olarak ülkelerini de Romania diye adlandırıyorlardı.
Bir kişi, eğer imparatorluğun başka bir yöresinin değil de Konstantinopolis’in yerlisi ise kendisini Byzantios
diye tanımlayabilirdi. “Bizanslılar”, “Romalı” sözcüğünün tümüyle farklı bir anlama sahip olduğu Batı Av-
rupalılara göre genellikle Graed, Slavlara göre ise Greki anlamına geliyordu ama Araplar ve Türkler onlara
Rum, yani Romalı diyorlardı. İmparatorluk ile sakinleri için kullanılan Byzantinus terimi, Rönesans’a değin
geçerlilik kazanmayacaktı.

(Cyril Mango, Bizans Yeni Roma İmparatorluğu, Çev. Gül Çağalı Güven, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2008, s.9,10’dan düzenlenmiştir.)

1. Bizans İmparatorluğu’nun diğer adı ne olabilir?

2. Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerlere Bizans tarihinin dönemlerini yazınız.

Bizans tarihinin dönemleri

3. Türklerin Bizans İmparatorluğu tarihindeki rolü hakkında neler söylenebilir?

28
Hazırlayan: Süleyman YILDIZ