Page 34 - Tarih 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
TARİH 10
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 15
1. ÜNİTE : YERLEŞME VE DEVLETLEŞME SÜRECİNDE SELÇUKLU TÜRKİYESİ> 1.6. Anadolu’da Moğol İstilası
Kavram : Beylik
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Çalışmanın Adı KÖSEDAĞ SAVAŞI VE ANADOLU 20 dk.
Çalışmanın Amacı Beylik kavramının siyasi hayattaki rolünü değerlendirebilme.

1. Yönerge: Aşağıdaki soruları metinden hareketle cevaplayınız.

Moğol ordusu Sivas’ın doğusunda Kösedağ mevkiinde Selçuklu ordusunu korkunç bir hezimete uğ-
rattı. Bu mağlubiyet memleketi esarete sürükledi. Kösedağ Savaşı’ndan itibaren son Selçuklu Dev-
leti’nin tarihe gömüldüğü 1308 yılına kadar Anadolu’da sözde sultanların, şehzadelerin birbirleri ile
mücadeleleri, devlet adamları ve beylerin ihtirasları ve tahrikleri, suikastlar, Moğollara karşı isyan-
lar, suistimaller, iktisadi çöküntü ve halkın perişanlığı manzarasını arz eder.

Bir daha toparlanmasına imkân kalmamış Anadolu’da XIII. yüzyıl sonlarına doğru gittikçe zayıfla-
yan Moğol zorbalığı karşısında Türk beyleri halkının yer yer direnmeleri görülmüş ve bundan, çök-
mekte olan Selçuklu Devleti’nin yıkıntıları üzerinde yavaş yavaş Anadolu beylikleri (Pervaneoğul-
ları, Sahipataoğulları, Karasioğulları, Germiyanoğulları, Saruhan Menteşeoğulları, Hamidoğulları,
Eşrefoğulları, İnançoğulları, Candaroğulları, Karamanoğulları) teşekkül etmiştir.
Anadolu Selçuklu Devleti’nin batı uçlarında 1299’dan itibaren gelişen Osmanlı Beyliği de bunlardan
biridir ki manevi yapısı ve teşkilatı bakımlarından, Selçuklu Türklüğünden birçok değerler devralan
bu beylik dünyanın en büyük imparatorluklarından birini kurmaya muvaffak olmuştur.

(İbrahim Kafesoğlu, Selçuklu Tarihi, Milli Eğitim Basımevi,
İstanbul 1972, s.105-106’dan düzenlenmiştir.)

1. “Beylik” ne demektir?

Tahmini anlam:

Gerçek anlam:

2. Kösedağ Savaşı sonrasında Anadolu’da beyliklerin kurulması nelere kanıt olarak gösterilebilir?

3. Moğolların, Anadolu Selçuklu tarihindeki rolü hakkında neler söylersiniz?

31
Hazırlayan: Süleyman YILDIZ