Page 312 - Tarih 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
TARİH 10
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 102
5. ÜNİTE : DÜNYA GÜCÜ OSMANLI (1453-1595)> 5.5. Gücünün Zirvesinde Osmanlı
Kavram : Kapitülasyon
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Kavrama Becerisi

Çalışmanın Adı OSMANLI-FRANSA İLİŞKİLERİ 20 dk.
Çalışmanın Amacı Osmanlı Devleti’nin yabancı devletlerle ilişkisinde kapitülasyonun önemini açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki soruları metin ve görsellerden hareketle cevaplayınız.

Osmanlı Devleti’nin en güçlü olduğu dönemde, hemen her
devletin ticari ilişkilerin doğurduğu çeşitli ihtiyaçları karşı-
layabilmek amacıyla birbirlerinden kapitülasyon elde ettiği
görülmektedir. Bu dönem, Osmanlı Devleti’nin diplomatik
ilişkilere girmeye başladığı dönemdir ve 1535’te Kanuni
tarafından yürürlüğe konulan antlaşmayla başlamaktadır.
Antlaşma, Kanuni ile Fransa Kralı I. François’nın adlarına,
Şubat 1535’te Sadrazam İbrahim Paşa ile Jean de la Forest
arasında İstanbul’da imzalanmıştır.

On beş maddeden oluşan bu antlaşmaya göre Fransız ta-
cirler, Osmanlı topraklarında Türklerin verdiği kadar vergi
ödeyerek ticaret yapabilecekler ve Türkler de Fransa’da aynı
haklardan yararlanabileceklerdi. İkinci olarak Fransızlar,
Osmanlı topraklarında konsüler yargı organları kuracaklar.
Osmanlı makamları bunların verecekleri kararları uygula-
yacaklardı. Yine bu antlaşmaya göre Osmanlı toprakların-
daki tüm Fransız yurttaşlarına tam olarak dinsel özgürlük
tanınıyor, Fransa’ya kutsal yerleri koruma ve bakma hak-
kı veriliyordu. Bu madde giderek Doğu Akdeniz’deki tüm Görsel 1: Kanuni Sultan Süleyman
Katolikler üzerinde Fransa’nın koruyuculuğunu sağlamıştır.
Antlaşma, dördüncü olarak Akdeniz’deki Hristiyan gemilerinin, korunma güvencesi olarak Fransız
bayrağı çekmelerini öngörmüş nihayet Fransa’ya İstan-
bul’da sürekli bir büyükelçi bulundurma hakkını da ver-
miştir. Adı geçen devlet, böylece İstanbul üzerinde uzun
süre en etkili yabancı güç durumuna gelmiştir.

(Aybars Pamir, “Kapitülasyon Kavramı ve Osmanlı Devleti’ne Etkileri, Anka-
ra Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.51, S.2, Ankara 2002, s.87-88’den
düzenlenmiştir.)

Görsel 2: Fransa Kralı I. François

189