Page 124 - Biyoloji 11 | Kavram Öğretimi Kitabı
P. 124
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Kavram Öğretimi 60
59 BİYOLOJİ 11 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 11
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
2. ÜNİTE : KOMÜNİTE VE POPÜLASYON EKOLOJİSİ > 11.2.1.1. Komünite Ekolojisi > 11.2.1.2. Komünitede tür içi ve türler
Sorular : arasındaki rekabet
Kavram : Av-avcı
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
1. Aşağıdaki tabloda sol sütunda özellikler, sağ sütunda ise kavramlar verilmiştir. Bu özellikleri kav- Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi
ramlar ile eşleştiriniz.
Çalışmanın Adı AV DA LAZIM AVCI DA 20 dk.
A B Çalışmanın Amacı Av-avcı ilişkisini açıklayabilme.
Tür çeşitliliği bakımından zengin farklı
Ekoton Yönerge: Aşağıdaki metin ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.
komünitelerin kesişim bölgesidir.
Çevre bilimi diye bilinen ekoloji, aynı zamanda doğadaki hayvan ve bitki toplulukları arasındaki denge
Bir populasyonun doğal olarak yaşadı- durumuyla da ilgilenir. Özellikle av ile avcı gruplarının dengesi incelendiğinde oldukça basit bir ilişki
Gösterge Tür
ğı yaşam alanıdır. ortaya çıkmaktadır. Örneğin, Kanada vaşağı ile Amerika tavşanı arasında azalıp çoğalan fakat tümüyle
yok olmayan dalgasal bir ilişki görülür. Çünkü av olan grubun yok olması durumunda avcı olan canlılar
da yok olmaya doğru gider. Bu karşılıklı denge ilişkisi aşağıdaki grafikte görülmektedir.
Bir komünitede çevresel faktörlere
Habitat
karşı en hassas türdür.
160
140
Komünitenin devamlılığı ve kontrolü için Amerikan tavşanı
Kilit Taşı Tür
oldukça önemli bir konuma sahip türdür.
120
Kanada vaşağı
100
2. Aşağıda bir su ekosisteminde görülen besin zinciri gösterilmiştir. Bu komünitedeki kilit taşı türün
su samuru olduğu bilindiğine göre su samurlarının ortamdan çekilmesi durumunda ne gibi deği-
80
şimler olacağını açıklayınız.
60
40
Deniz Deniz Su Katil
Yosunu Kestanesi Samuru Balina 20
0 Yıllar
1845 1855 1865 1875 1885 1895 1905 1915 1925 1935
Av, avcının çevresinin bir parçasıdır ve avcı onu avlayamazsa ölür. Bu nedenle avı yakalamak için
bazı özellikleri gelişir: hız, gizlilik, kamuflaj (ava yaklaşırken saklanmak için), iyi bir koku alma, görme
veya işitme duyusu (avı bulmak için), avın zehrine karşı bağışıklık, zehir (avı öldürmek için) doğru ağız
parçaları veya sindirim sistemi, vb. Aynı şekilde avcı, avın çevresinin bir parçasıdır ve av, avcı tarafından
yenilirse ölür, bu nedenle avlanmamak için bazı özellikleri gelişir: hız, kamuflaj (avcıdan saklanmak için),
iyi bir koku alma, görme veya işitme duyusu (avcıyı tespit etmek için), dikenler, zehir (yaklaşıldığında
veya ısırıldığında püskürtmek için), vb.
3. Aşağıda verilen paragrafta yer alan boşluklara uygun kavramları yazınız. En hızlı aslanlar avlarını yakalayabilirler, böylece hayatta kalır ve çoğalırlar. Zamanla aslan nüfusunun
artışında daha etkin olan hızlı aslanlar olur. En hızlı zebralar aslanlardan kaçabilir, böylece hayatta kalır
............................................(I) bir ekosistemde sınırları belirli olan bir yaşam alanında farklı tür-
ve çoğalırlar. Zamanla zebra nüfusunun artışında hızlı zebralar daha etkin olurlar.
lerin etkileşimleri ile meydana gelen biyolojik birimlerdir. Bu birimleri oluşturan farklı türlerin zen-
ginliği komunitenin ............................................(II) meydana getirir. Komünite içerisinde yaşa-
yan............................................(III), diğer türlere göre çevresel değişimlere karşı toleransı daha Sorular :
düşük ve duyarlılıkları yüksek olur. ............................................(IV) ise komunitede en yüksek biyo-
kütleye sahip ve en çok göze çarpan türlerdir. Karasal bir ekosistemin komüniteleri ile bir su ekosis- 1. Yukarıdaki grafik incelendiğinde Amerika tavşanının Kanada vaşağından genellikle daha fazla
teminin komüniteleri ............................................(V) denilen bölgelerde kesişirler ve bu bölgeler tür olduğu görülmektedir. Bu durumun sebebini açıklayınız.
çeşitliliği bakımından zenginlik gösterirler.
120 121
Hazırlayan: Coşkun BİRGÜL
