Page 121 - Biyoloji 11 | Kavram Öğretimi Kitabı
P. 121

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
                                                                                                                                                                                                     Kavram Öğretimi 59
         58      BİYOLOJİ 11                                            Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı  Ortaöğretim Genel Müdürlüğü                                          BİYOLOJİ 11
                                                                                                                           Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
                 Kavram Öğretimi
                                                                                                                           2. ÜNİTE    : KOMÜNİTE VE POPÜLASYON EKOLOJİSİ > 11.2.1. Komünite Ekolojisi > 11.2.1.1. Komünitenin yapısına etki eden
          2.  Zigot, döllenme, morula, blastula, gastrula, fetüs, kavramlarını gerçekleşme sırasına göre sıralayınız.                   faktörler
                                                                                                                           Kavram      : Komünite
                                                                                                                           Genel Beceriler  : Eleştirel Düşünme Becerisi
                                                                                                                           Alan Becerileri  : Çıkarım Yapma Becerisi

                                                                                                                            Çalışmanın Adı                           YAŞAMIN SESİ                                  20 dk.
                                                                                                                            Çalışmanın Amacı  Komünite, ekoton, baskın ve istilacı tür, tür çeşitliliği kavramlarını açıklayabilme.

                                                                                                                           Yönerge: Aşağıdaki metin ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

                                                                                                                           Belirli çevresel koşullara
                                                                                                                           sahip ortamda birbiriyle
                                                                                                                           etkileşim içindeki farklı türlerin
                                                                                                                           oluşturduğu biyolojik birime
                                                                                                                           komünite denir (Görsel 1).
         3.  Çiftlerin çeşitli nedenlerle çocuk sahibi olamamasına kısırlık denir. Erkeklerde sperm azlığı, sperm          Komüniteyi oluşturan canlılar
             kalitesinde düşüklük, spermlerdeki hareketsizlik; kadınlarda ise yumurtanın serbest hâle geleme-              arasında rekabet, beslenme
             mesi, yumurta kanallarının tıkalı olması ve hormon bozuklukları kısırlığa yol açabilir. Bu durum-             ilişkileri (trofik yapı), simbiyotik
             da çiftler, in vitro fertilizasyon yöntemi ile çocuk sahibi olabilir. In vitro fertilizasyon yönteminde       ilişki gibi etkileşimler söz
             spermin yumurtayı döllemesi sağlanır,  mikroenjeksiyon yönteminde ise sperm  iğne yardımı ile                 konusudur. Komüniteyi
             yumurtaya aktarılarak döllenme sağlanır. İki yöntem de tüp bebek olarak bilinir.                              oluşturan farklı türlerin
             Verilen bağlamdan yola çıkarak kadın ve erkeklerde kısırlığın nedenleri neler olabilir?  Aşağıda              zenginliğine tür çeşitliliği
             verilen diyagrama yazınız.                                                                                    denir. Organizmanın ya da
                                                                                                                           popülasyonun doğal olarak
                                                                                                                           yaşadığı ve yerleştiği alana
                                        Kadınlarda;                                                                                                       Görsel 1: Komünite
                                                                                                                           habitat denir. Habitat bir türün
                                                                                                                           adresidir.

                                                                                                                           Farklı komünitelerin kesiştiği
                                                                                                                           bölgeler ekoton olarak
                                                                                                                           adlandırılır. Ekotonda her                       Kara ekosistemi
                                                                                      Kısırlığın                           iki komüniteye ait türler
                                                                                      nedenleri                            bulunabilir. Bu nedenle
                                                                                                                           ekotonlar az sayıda canlı
                                                                                                                           içermelerine rağmen tür                  Ekoton
                                                                                                                           çeşidi bakımından zengindir                                                Su ekosistemi
                                                                                                                           (Görsel 2).


                                        Erkeklerde;                                                                                                       Görsel 2: Ekoton

                                                                                                                                                                TÜR ÇEŞİTLİLİĞİ


                                                                                                                                 Gösterge Tür           Kilit Taşı Tür    Baskın (Dominant) Tür       İstilacı Tür

                                                                                                                               Ekolojik toleransı                            Komünitede en
                                                                                                                                 düşük olması       Komünitelerin yapısını   bol bulunan ya da      Komüniteye ait
                                                                                                                               nedeniyle çevresel    kuvvetli bir şekilde   toplamda en yüksek     olmayan dışardan
                                                                                                                             değişimlerden en kolay   kontrol eden türdür.  biyokütleye sahip        gelen türdür.
                                                                                                                               etkilenen türlerdir.                              türdür.


                                                                                                                                                                               Baskın türler
                                                                                                                                                    Yok olması komünite                             Doğal düşmanı
                                                                                                                                Toleransı düşük    yapısının bozulmasına    komünitedeki su ve     olmadığından hızlı
                                                                                                                              hassasiyeti yüksek                            mineral gibi sınırlı
                                                                                                                                                    ve ekosistemin işlevini                      çoğalır ve komünitenin
                                                                                                                                   türlerdir.                             kaynakları kullanmada
                                                                                                                                                    yitirmesine yol açar.                           yapısını bozar.
                                                                                                                                                                              başarılıdırlar.
          118                                                                                                                                                                                                    119
                                                                                        Hazırlayan: Betül ZOR
   116   117   118   119   120   121   122   123   124   125   126