Page 13 - Fizik 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

5 FİZİK 11

1. ÜNİTE : KUVVET VE HAREKET > 1.4. Bir Boyutta Sabit İvmeli Hareket
Kavram : Sabit İvmeli Hareket
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi, Sayı-Uzay İlişikleri Kurma Becerisi

Çalışmanın Adı İVME SADECE HIZLANDIRIR MI? 10 dk.
Çalışmanın Amacı Sabit ivmeli hareketi açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Bir cismin ya da hareketlinin hızındaki değişimi gösteren ivme, hızın her saniye ne kadar değiştiğini ifa-
de eder. Hız ve ivme vektörel niceliklerdir. Hız ile ivme aynı yönlerde ise hareketlinin hızının büyüklüğü
her saniye ivme değeri kadar artarken hız ile ivmenin zıt yönlerde olması durumunda hareketliye ait
hızın büyüklüğü her saniye ivme değeri kadar azalır. Başka bir deyişle hız büyüklüğündeki bu değişim
artma veya azalma şekilde olabilir.
K
Şekil 1’de hava sürtünmesinin önemsenmediği bir or-
tamda belirli bir yükseklikten serbest bırakılan K cismi,
yer çekimi ivmesinin etkisi altında hızlanmakta ve yere →
→
çarpmaktadır. v hızı ile düşey yukarı atılan L cismi de g →
yine yer çekimi ivmesi altında önce yavaşlamakta sonra v
bir an için durmakta ve yine yer çekimi ivmesi etkisinde
L
hızlanarak yere düşmektedir.
yer
Şekil 1: Serbest bırakılan K cismi ve düşey
yukarı fırlatılan L cismi
N
→
Şekil 2’de sürtünmesiz eğik düzlemde v hızı ile fırlatılan →
M cismi önce yavaşlamakta ve bir an durduktan sonra v
eğik düzlemde geriye ve aşağıya doğru hızlanmaktadır. →
g
Eğik düzlemin tepe noktasından serbest bırakılan N cis- M
mi ise yere doğru ilerlerken hızlanmaktadır.
yer
Şekil 2: Eğik düzlemde hareket eden M ve N cismi
Sorular

1. Şekil 1’de K ve L cisimlerinin hız büyüklüğündeki değişimini karşılaştırarak bu değişime neden
olan etki ile ilişkilendiriniz.

2. Şekil 1 ve Şekil 2’de cisimlerin hız değişimlerine neden olan etkiyi yön ve doğrultu bakımından
değerlendiriniz.

3. Sabit ivme denildiğinde ne anlamalıyız? Hangi durumda bir cismin sabit ivmeli hareket yaptığı
söylenebilir?

10
Hazırlayan: Ali İhsan ERDEM