Page 40 - TARİH 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

18
TARİH 11

4. ÜNİTE : DEĞİŞİM ÇAĞINDA AVRUPA VE OSMANLI>4.2. Osmanlı Devleti’nde Modern Orduya Geçiş
Kavram : Tanzimat
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Kavrama Becerisi

Çalışmanın Adı TANZİMAT NEDİR? 20 dk.
Çalışmanın Amacı Tanzimat kavramının ne olduğunu açıklayabilme.

Yönerge: Verilen metin ve görselden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız

TANZİMAT NEDİR?

Sözlükte “düzenlemek, sıraya koymak, ıslah
etmek” anlamındaki tanzim kelimesinin çoğu-
lu olan tanzimat literatürde “mülkî idareyi ıslah
ve yeniden organize etme” manasında kulla-
nılır ve bu düzenlemelerin yapıldığı dönemi
nitelendirir. Tarih boyunca neredeyse bütün
devletler, pek çok nedenden ötürü zaman
zaman çeşitli düzenlemeler yapmak zorunda
kalmışlardır. Devletler bu düzenlemeler vası-
tasıyla, hem çağın gereklerini yerine getire-
bilmek hem de varlıklarını devam ettirebilmek
adına çabalamışlardır. Tanzimat Dönemi de, Görsel 1
getirdiği radikal düzenlemeler ile Osmanlı yönetim tarihi için her zaman ayrı bir öneme sahip
olmuştur. 1839-1876 yılları arasını kapsayan bu dönem Gülhane Parkı’nda bir törende okunan
Tanzimat Fermanı ile başlamıştır.

Osmanlı Devleti’nde, yönetimde ıslahat yapma gereği duyulması ve ıslahat çalışmaları 17.
yüzyılın başlarına kadar götürülebilse de, devlet adamlarının Tanzimat Dönemi’ne gelinceye
kadar yönetim teşkilatında yaptıkları ıslahatlar, büyük ölçüde askerî ve mali konular ile sınırlı
kalmıştır. Tanzimat Dönemi ise önceki dönemlerin başarıları ya da başarısızlıkları üzerine inşa
edilmiş, Osmanlı Devleti’nin yalnızca idari ve siyasi kurumlarının değil, aynı zamanda toplu-
mun da yüzünü Batı’ya çevirdiği bir sürecin başlangıcı olması bakımından önemlidir.
Yeniden yapılanma adı altında gerçekleşen düzenle-
melerle birlikte toplumsal düzenin de değişimine yön
verilmiş olup bu dönem hukuki, idari, sosyal ve ikti-
sadi bağlamda birçok değişikliğin izlerini taşıyan bir
süreç hâline gelmiştir.
Tanzimat Fermanı, tebaanın hayatını, canını ve dinî
inancını güvence altına alan, bu güvenceyi çıkarıla-
cak kanunlara ve yeni düzenlemelere bağlayan bir
belgedir. Bu nedenle Tanzimat Fermanı’nı anayasal
gelişmemizin başlangıcı olarak göstermek isabetli-
dir. Sultan Abdülmecit’in imzasını taşıyan bu metin
önceki fermanlardan farklı olarak yönetim ve toplum
yaşamına yönelik maddeler içermektedir. Bu açıdan
bakıldığında Tanzimat Fermanı’nı önceki fermanlar-
dan ayıran özellik ilk kez bir padişahın kendi yetkile-
rini kendi iradesi ile sınırlamış olmasıdır.

Görsel 2

37