Page 60 - TARİH 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

28
TARİH 11

6. ÜNİTE : XIX VE XX. YÜZYILDA DEĞİŞEN GÜNDELİK HAYAT> 6.2. Modern Hayattaki Sosyal Değişim
Kavram : Kültür Endüstrisi
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Çalışmanın Adı KÜLTÜR ENDÜSTRİSİNİN KISKACINDA KÜLTÜR 20 dk.
Çalışmanın Amacı Kültür endüstrisi kavramının ortaya çıkışı ve günümüzdeki etkilerini yorumlayabilme.

Yönerge: Metni okuyarak soruları cevaplayınız.

KÜLTÜR ENDÜSTRİSİNİN KISKACINDA KÜLTÜR

Çevremize baktığımızda algılayabildiğimiz, kav-
rayabildiğimiz her şey kültürü oluşturmaktadır. İlk
insanların yaptıkları eylemlerle başlayan kültür,
karanlık dönemlerden günümüze kadar sürekli
bir biçimde varlığını göstermektedir. Toplumla-
rın kendilerine özgü kültürleri olduğu gibi halklar
arasındaki ilişkiler, göçler, teknoloji ve biliminin
gelişmesi gibi nedenlerden ötürü insanlığın ortak
kültürleri de bulmaktadır. Spor, demokrasi, hu-
kuk, bilim, teknoloji gibi.
Sanayi Devrimi sonrası, insanları tüketmeye teş-
vik eden popüler kültür ortaya çıkmıştır. Belirli bir
dönem için geçerli olan hızlı üretilen ve hızlı tüke-
tilen, kültürel ögelerin tamamı olarak tanımlanan
popüler kültürün ortaya çıkardığı kültür endüst-
risi; kendi ürünlerini ihtiyaç hâline getirerek top-
luma hayatın olmazsa olmazı olarak sunmuştur.
“Kültür Endüstrisi” kavramını ilk kez, Nazi Alman- Görsel 1
ya’sından kaçıp soluğu Amerika Birleşik Devlet-
leri’nde alan iki Alman düşünür Theodor Adorno (Teodor Adorno) ve Max Horkheimer (Maks Hork-
haymır), 1947 tarihli “Aydınlanmanın Diyalektiği” başlıklı çalışmalarında kullanmışlardır. Adorno, kültür
endüstrisi kavramıyla kültürün de bir kapitalizm aracı gibi alınıp satıldığını açıklamaya çalışmıştır. Öyle
ki sanayileşme ile toplumun en temel ayırt edici özelliklerinden olan kültür alınıp satılan bir ticaret
ürünü hâline dönüşmüştür.
Bireyler tüketerek var olur ve tüketim yaparken kurdukları etkileşimlerde kimlik kazanırlar. Kültür en-
düstrisi kavramı da bunun üzerine odaklanır, bireyi tüketime zorlamasa da bireyin tüketim yapmasını
sağlayacak söylemler yaratır. Bu yapılırken de bireylere aslında ihtiyaçları olmayan şeyleri, bireylerin
ihtiyacı gibi sunar ve bunların medya aracılığıyla topluma aktarılmasını sağlar. Kültür endüstrisi bunla-
rı yaparken televizyon programlarından, reklamlardan, sinemadan müzikten yararlanır. Bir konu hak-
kında görüş bildirenlerin söylemleri anında tüm dünya basınına yansıyabilmekte yaşanan gerilimler ve
tartışmalar an be an kitle iletişim araçları sayesinde tüm dünyanın gözleri önünde izlenebilmektedir.
Kitle iletişim araçlarının ‘aracı’ olma işlevi Adorno ve Horkheimer’ın işaret ettiği gibi kültür endüstrisi-
nin vazgeçilmez bir bileşenidir.
Kültür endüstrisinin sunduğu kitle iletişim araçları bireyler üzerinde toplumsal baskı mekanizmaları
gibi davranmışlardır. Bu duruma en iyi örnek, Hitler’in propaganda aracı olarak radyoyu kullanmasını
gösterebiliriz. Matbaanın Reform hareketlerine katkısını iyi bilen Naziler, radyoyu propaganda aracı
olarak kullanarak, halk üzerinde etkili olmuşlardır.

57