Page 83 - Fizik 11 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

FİZİK 12

• Fisyon, ağır atom çekirdeklerinin daha hafif çekirdeklere bö-
Çalışma No.: 26
lünmesidir.
1. Yüksek enerjili bir gama ışını atom çekirdeği ile etkileşime • Fisyon, nötronlarla bombardıman edilen ağır çekirdeklerin iki
girdiğinde oluşan olay çift oluşum olayıdır. Elektron ve anti veya daha fazla çekirdeğe bölünmesine denir.
parçacık pozitronun durgun kütle enerjisi gama ışınının ener- • Fisyon, ağır çekirdeğin nötronlarla bombardıman edilmesi so-
jisini verir. nucu daha hafif çekirdeklere bölünerek enerji açığa çıkmasına
2. Parçacık ve karşıt parçacık elektrik yükleri dışında birbirinin denir.
aynısıdır. Örneğin protonun yükü pozitif,
antiproton yükü negatif iken elektronun yükü negatif, pozit- Çalışma No.: 29
ronun yükü pozitif tir. Pozitronun kütlesi protonun kütlesinden
çok çok küçüktür ama yüklerinin işareti ile yük miktarı ay- 1. Füzyon tepkimesinin gerçekleşmesi için çok yüksek miktarda
nıdır. enerji gerekmektedir. Bu enerjiyi depolayabilmemiz mümkün
3. Antiparçacıkların bir araya gelmesi ile antimadde meydana olmadığı için füzyon tepkimesi Dünya'da enerji ihtiyacını kar-
gelir. Enerjinin farklı bir formudur. Madde ve antimadde kar- şılamak için mevcut teknolojimiz ile kullanılamamaktadır.
şılaştıklarında maddesel parçacıklar enerjiye dönüşür. Enerji 2.
parlaması ile kütle kaybolur. Çok yüksek sıcaklıklarda atom numarası küçük olan radyoak-
tif atom çekirdeklerinin daha ağır atom çekirdeklerini oluştur-
masına füzyon denir.
Çalışma No.: 27
1. Radyoaktivite, kararsız hâldeki ağır kimyasal (radyoaktif) Çalışma No.: 30
elementlerin kendiliğinden bozunarak ışıma (radyasyon) yay-
masıdır. 1. BÖLÜM
2. Alfa Atom bombası I. Proton IX. İyonlaşma
yapımında
Bilgisayarlı II. Nötron X. Atom altı parçacık
Beta tomografide
Radyoaktif III. Elektronlar XI. Antiparçacık
Işıma Türleri Nerede Arkeolojide
Gama Kullanılır? yaş tayininde IV. Enerji seviyesi XII. Antimadde
Tıbbi cihazların
sterilize edilmesinde V. Temel hâl enerjisi XIII. Radyoaktivite
Radyoaktivite VI. Atomun uyarılması XIV. Fisyon
VII. Işıma XV. Füzyon
Radyoaktivitenin
Marie Curie Gelişimine Katkı Toryum VIII. Foton
Sağlayan Bilim Radyoaktif Radyum
Becqurel İnsanları Elementler Polonyum 2. BÖLÜM
Röntgen Uranyum
Pierre Curie Radon Öğrencilerin oluşturacağı kavram haritaları arasında farklılık
olabilir. Örnek olması için kavram haritası muhtemel cevap-
3. Öğrencilerin bu soruya verdiği cevaplar farklı olabilir. Muh- larla oluşturulmuştur.
temel cevaplardan biri şöyledir: 19. yüzyılın sonları ve 20.
yüzyılın başlarında radyoaktivite ve X-ışınlarıyla ilgili keşif-
ler endüstri ve sağlık alanlarında birçok aletin geliştirilmesine Enerji
olanak sağladı. Yavaş gelişen semptomlardan dolayı kimse
ışınların zararlı olduğunu bilemedi. Günümüzde radyoaktivite
hemen hemen bütün bilimsel ve teknik alanlarda kullanılır. Bu Füzyon Fisyon
nedenle geniş bir uygulama sahasına sahiptir. Kimyada, biyo-
lojide, tıpta, metalürjide geniş bir kullanım alanına sahip olan
radyoaktiveden atom bombası yapmak yoluyla yıkıcı bir etki Radyoaktivite
de elde edilebilir.

Madde Atom
Çalışma No.: 28
1. Bu sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. Muhte-
mel cevaplar şöyle olabilir: Çekirdek Elektron Enerji
Nükleer çalışmaların tıpta hastalıkların teşhis ve tedavisinde
kullanılması, enerji üretiminde sera etkisi ve küresel ısınmaya
neden olan enerji santralleri yerine düşük karbon salınımı olan Proton Nötron İyonlaşma Uyarılma
nükleer enerji santrallerinin kullanılması, tarım, endüstri, tek-
noloji vb. alanlarında kullanılması nükleer çalışmaların günlük
yaşama ve çevreye olan olumlu etkilerine örnek verilebilir. Atom altı parçacıklar Işıma Foton
Hiroşima ve Nagazaki’ye atılan atom bombaları, nükleer sant-
rallerde yaşanan kazalar, radyoaktif atıkların depolanması vb.
durumlarda oluşabilecek kazalar ve ihmaller nükleer çalışma- Çalışma No.: 31
ların günlük yaşama ve çevreye olan olumsuz etkilerine örnek
verilebilir. 1. Newton mekaniği; yerden bakan kişinin taşın serbest düş-
2. Bu sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. Muhte- tüğünü, Güneş referans alındığında taşın yatay atış hareketi
mel cevaplar şöyle olabilir: Nükleer enerji santrallerinde uran- yaptığını söyler. Einstein’a göre her iki durumda da taş aynı
yum atomlarının kullanılmasının sebebi, uranyumun radyoak- hareketi yapacaktır. Einstein bu durumu fizik kurallarının ba-
tif bir atom olması ve nötronlar ile bombardıman edildiğinde kış açısına göre değişmezliği olarak açıklar.
çekirdek bölünmesinin kolaylıkla gerçekleşebilmesidir. 2. Einstein özel görelilik kuramında “doğa yasalarının, bütün
3. Bu sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. Muhte- eylemsiz gözlem çerçevelerinde değişmeyip aynı kalacağını”
mel cevaplar şöyle olabilir: ifade etmiştir.

80