Page 4 - Biyoloji 11 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 11 1

1.ÜNİTE : İnsan Fizyolojisi
Konu BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ 40 + 40 dk

Kazanımlar 11.1.4.5. Bağışıklık çeşitlerini ve vücudun doğal savunma mekanizmalarını açıklar.

1.Yönerge Bağışıklık sistemi kısaca açıklanır.

Vücut bazı mikroorganizmalar için bir yaşam alanıdır. Vücut, doku ve organlara zarar verebilecek or-
ganizmalara, toksinlere direnç gösterir. Bağışıklığın ilk aşaması doğuştan sahip olunan bazı özelliklerle
özgül olmayan bir biçimde hızlıca olur. İkinci aşamada bağışıklık sistemi, zararlı olabilecek maddelere
karşı, uzun vadede özgül biçimde gerçekleşir.
Doğal Bağışıklık
Birinci aşamada bağışıklık sistemi, antijenin (yabancı mikroorganizmanın) zararlı etkilerinden vücudu
korumaya çalışır. Savunma mekanizması antijene özgü değildir. Doğuştan sahip olunan özellikler et-
kilidir. Fiziksel bariyerler, fagosit hücreler, doğal katil hücreleri, interferonlar; özgül olmayan savunma
mekanizmalarıdır.
Kazanılmış Bağışıklık

Doğal bağışıklık sistemi vücuda giren birçok hastalık etkenini engellese de bazı durumlarda zararlı mik-
roorganizmaların etkisini tamamen engelleyemez. Bu durumda vücutta ikinci aşama bağışıklık siste-
mi devreye girer. Vücudun zararlı mikroorganizmaya özgü savunma proteinleri üreterek ve savunma
hücrelerini geliştirerek yapmış olduğu bağışıklığa kazanılmış bağışıklık denir. Kazanılmış bağışıklıkta
görev alan savunma hücreleri olan B lenfositler ve T lenfositler olarak ikiye ayrılır. B lenfositler, savunma
proteinleri olan antikorları oluşturarak humoral (sıvısal) bağışıklık sağlarken, T lenfositleri antijenlere
özgü hücresel bağışıklık sağlarlar.

2.Yönerge Aşağıda verilen terimleri görsel üzerinde uygun yerlere yerleştirmeleri istenir.

A) Tükürük Ç) Gözyaşı F) Doğal katil hücreler I) B lenfositler
B) Deri D) Mukus G) Makrofajlar İ) Tamamlayıcı sistem
C) İnterferon E) T lenfositler H) İltihaplanma ve Ateş

DOĞAL BAĞIŞIKLIK KAZANILMIŞ BAĞIŞIKLIK
Vücut dışı Vücut içi
savunma savunma

Patojenler (Hastalık yapıcı mikroorganizmalar)

3.Yönerge Aktif ve pasif bağışıklık kısaca açıklanır.
Aktif ve Pasif Bağışıklık

Organizmanın hastalık yapan mikroplarla ya da onların toksinleri ile karşılaşması sonucunda aktif bağı-
şıklık oluşur. Organizmanın hastalığa neden olan mikropla karşılaşması hastalığı geçirmesi ya da aşılama
ile mümkün olur. Aşı, hastalık yapma gücü olmayan ancak antijen bulunduran ölü organizmaları, zayıf-
latılmış canlı organizmaları ya da onların zararlı maddelerini az miktarda bulunduran çözeltilerdir. Aşı,
hastalanmadan önce belirli aralıklarla uygulanır.

3