Page 5 - Biyoloji 11 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

1 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

Serumla sağlanan bağışıklığa pasif bağışıklık adı verilir. Serum, bir hastalığa neden olan organizmaya
karşı üretilen antikorları bulunduran sıvıdır. Hastalık etkeni at, keçi, maymun gibi bir hayvana enjekte
edilir. Daha sonra bu hayvanın ürettiği antikorlar, hayvanın kanından alınır ve serum elde edilir. Serum
hastalık anında uygulanır ve kısa süreli bağışıklık sağlar.

4.Yönerge Aşağıda verilen kavramlar, aşı ve serumun özellikleri dikkate alınarak işaretlenir.

Aşı Serum
Bağışıklık süresi uzundur.
Hastalık sırasında verilir.
Laboratuvarlarda hazırlanır.
Koruyucudur.
Zayıflatılmış mikrop ya da toksini vücuda verilir.
Antijen içerir.
Hayvana zararlı mikroorganizma verilerek hazırlanır.
Hastalıktan önce verilir.
Tedavi edicidir.
Antikor içerir.
Hazır antikor vücuda verilir.
Pasif bağışıklık sağlar.
Bağışıklık süresi kısadır.

5.Yönerge Humoral bağışıklıkta bağışıklığın özgünlüğü ve antijene verilen yanıt açıklanır.

B lenfositler antijene özgü antikor üretir. Antijenle ilk karşılaşıldığında üretilen antikorlar antijene bağ-
lanır ve antijeni etkisiz hâle getirir. Antikorların antijenleri etkisiz hâle getirdiği bu tepkiye birincil yanıt
denir. Antijenlere karşı verilen bu birincil yanıt, antijenin tanınma ve antikorların üretilme hızından
kaynaklı olarak nispeten daha yavaş gerçekleşir. Antijenlerin yok edilmesinden sonra B lenfositlerinin
bazıları kanda kalarak hafıza hücrelerine dönüşür. Vücut aynı hastalık etkeni ile tekrar karşılaşırsa hafıza
hücreleri hızlı ve daha güçlü bir bağışıklık tepkimesi oluşturur. Buna ikincil yanıt denir. İkincil yanıt
bazı bulaşıcı hastalıkların bir kez geçirildikten sonra bireyin tekrar hasta olmamasını sağlar. Örneğin
kızamık geçirmiş bir birey tekrar kızamığa neden olan antijenle karşılaştığında hafıza hücreleri ikincil
yanıt oluşturarak bireyin hastalanmasını engeller. İkincil yanıtın oluştuğu süreçte vücut farklı bir anti-
jenle karşılaşırsa o antijene karşı tepki birincil yanıt şeklindedir.

1000

Antijene karşı Hafıza hücrelerinin
Kandaki antikor düzeyi 100 etkisiyle oluşan antikorlar
oluşan antikorlar
(birincil yanıt)
(ikincil yanıt)

10

Hafta
1 2 3 4 9 10 11 12 13 14
Antijenle
Antijenle ilk tekrar
karşılaşma karşılaşma Başka bir antijenle ilk
karşılaşma
Zamana bağlı kandaki antikor düzeyindeki değişim

4