Page 10 - Biyoloji 11 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 11 2

Örnek Soru: I. Göğüs kafesi genişler.
II. Diyafram kası düzleşir.
III. Akciğerlerin hacmi azalır.
IV. Alveollerdeki hava dış ortama verilir.

Göğüs boşluğunun basıncı artarken yukarıdakilerden hangileri
gerçekleşir?

A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III

D) III ve IV E) II, III ve IV

Çözüm: Göğüs boşluğunun basıncının artması soluk vermeye neden olur. Bu ne-
denle soluk verirken akciğer hacmi azalır ve alveollerdeki hava, dış ortama
verilir.
Cevap: D

Soru: Soluk alıp vermeyle ilgili olarak verilen metinde boş bırakılan yerleri
doldurunuz.

Solunum merkezi ………………………… dır. Soluk alıp verme hızını
kandaki .…….. miktarı etkiler. Soluk alma sırasında karın hacmi ve göğüs
boşluğunun basıncı .……………………………………. Soluk verme sıra-
sında...............zarının geri yaylanma basıncı da etkilidir.

4.Yönerge Solunumda gazların kanda nasıl taşındığı açıklanır.

3. ALVEOLLERDEN DOKULARA VE DOKULARDAN ALVEOLLERE GAZ TAŞINMASI
Oksijenin Taşınması
Kana geçen oksijenin yaklaşık %97’si alyuvarlardaki solunum pigmenti olan hemoglobinle (Hb) doku-
lara kadar taşınır. Oksijen bağlanmış hemoglobine oksihemoglobin denir. Alınan oksijenin yaklaşık
%3’ü kan plazmasında çözünmüş hâlde taşınır.

Doku kılcallarında
Hb + O HbO (Oksihemoglobin)
2 Alveol kılcallarında 2

Dokulara gelen kandaki oksijenin yoğunluğu, doku sıvısına oranla daha yüksektir. Oksijen difüzyonla
hemoglobin molekülünden plazmaya, plazmadan da doku sıvısına ve hücrelere geçer.
Karbondioksitin Taşınması
Hücrelerin metabolizması sonucu açığa çıkan CO ’in %7’si plazmada çözünmüş hâlde; %23’ü hemoglo-
2
bine bağlı şekilde (karbaminohemoglobin); geri kalan %70’i bikarbonat iyonları şeklinde taşınır.
Doku kılcallarında; karbonik
H O + CO H CO (Karbonik asit)
2 2 anhidraz 2 3
H CO H + HCO -
+
2 3 3
Alveol kılcallarında; H + HCO 3 - H CO 3
+
2
H CO karbonik H O + CO
3
2
anhidraz 2 2
9