Page 7 - Kimya 11 | 3.Ünite

Sıvı Çözeltiler ve Çözünürlük

KCl bileşiği iyonik bağ, H O molekülleri hidrojen bağları ve di-
2
pol-dipol etkileşimleri ile bir arada tutulur. KCl su ile karıştırıldığında O Cl -
H

+
-
K ve Cl iyonlarına ayrışır. Bu iyonlar polar su molekülleri tarafından +
K
çevrelenir. Gerçekleşen iyon-dipol etkileşimi ile KCl su içinde çözünür
(Görsel 3.1.4).
İyonik bileşik olan NaCl bileşiği apolar bir çözücü ile etkileşirse
iyon-indüklenmiş dipol etkileşimi gerçekleşir (Görsel 3.1.5). CCl 4
gibi apolar olan moleküllerde sadece indüklenmiş dipoller bulunur.
CCl ve NaCl karıştığında iyon-indüklenmiş dipol etkileşimi gerçekle-
4
şir. İyon-indüklenmiş dipol etkileşimi çok zayıf olduğundan NaCl gibi
maddelerin CCl gibi çözücülerde çözünürlüğü yok denecek kadar az
4
olur. Bu nedenle NaCl apolar çözücülerde çözünmez kabul edilir.
Görsel 3.1.4: İyon-dipol etkileşimi

Cl

Cl Na +
C
Cl
Cl

+
Görsel 3.1.5: CCl 4 ve Na arasındaki iyon-indüklenmiş dipol etkileşimi
Apolar O molekülleri London (indüklenmiş dipol-indüklenmiş di-
2
pol) etkileşimleri ile bir arada bulunur. Polar H O molekülleri hidro-
2
jen bağları ve dipol-dipol etkileşimleri ile bir arada tutulur. Su mole-
külleri arasındaki çekim kuvveti su ve O molekülleri arasındaki çekim HATIRLAYINIZ
2
kuvvetinden daha büyüktür. Bu nedenle apolar O ile polar H O karış-
2
2
tırıldığında aralarında dipol-indüklenmiş dipol etkileşimi gerçekle-
O O
şir (Görsel 3.1.6). Dipol-indüklenmiş dipol etkileşimi zayıf olduğundan
apolar moleküller polar çözücülerde az çözünür. Dipol-indüklenmiş di-
O molekülünde polar kovalent
2
pol etkileşimi sayesinde deniz ve göllerde O suda az da olsa çözünür. bağ bulunmadığı için O mole-
2
Böylece suda canlıların yaşaması için uygun ortam sağlanır. Ancak sı- 2
külü apolar moleküldür.
caklık, basınç gibi şartlar çözünürlüğü değiştirilebilir.
Moleküldeki elektron yoğunluğu
dengeli dağıldığından molekül
apolardır.
O
H BH molekülünde atomlar ara-
H 3
O sındaki bağlar polardır. Ancak
O moleküldeki elektron yoğunluğu
dengeli dağıldığı için molekül
apolar olur.

H

H B

Görsel 3.1.6: O 2 ve H 2 O arasındaki dipol-indüklenmiş dipol etkileşimi H

125