Page 2 - Sosyoloji 1 | 3.Ünite

3. ÜNİTE Kültür

Kültür ve Kültürün Farklı Yönleri

HAZIRLIK SORULARI

1. Her insan için kültürlü diyebilir miyiz? Tartışınız.
2. Kültür kavramının kullanıldığı alanları söyleyiniz. Hangi anlamlarda kullanıldığını ifade ediniz?
3. Kültürsüz bir toplum var olabilir mi? Düşüncelerinizi belirtiniz.

KAVRAMLARIMIZ

Kültür

KÜLTÜR NEDİR?

Kültür, botanikten sosyal ve beşerî bilimler alanına kadar Türkçede “ekin” sözcüğü de “kültür” anlamında kullanılmış-
uzanan geniş kapsamlı anlamlar içeren bir kavramdır. Onun tır. Sözlükte; sürmek, ekip biçmek, tohumların iyileştirilmesi
için günümüzde herkesi tatmin edecek biçimde kültürü ve sütü mayalamak anlamlarına gelmektedir. Ziya Gökalp de
yalnızca kısa bir tanıma sığdırmak oldukça güçtür. Sosyolog- eserlerinde kültür yerine “hars” kelimesini kullanmıştır.
lar ve antropologlar kültürü oldukça geniş bir yelpazede Kültür sözcüğünün dört ayrı anlamda kullanıldığını belirten
tanımlamışlardır. Kültür Latince kökenli bir sözcük olup Bozkurt Güvenç, kültürün kullanım alanlarını şöyle sınıflan-
Türkçeye Fransızcadaki cultura kelimesinden geçmiştir. dırmıştır:
Kavramlar Anlamlar

Kullanım
Genel Özel Nitelikler
Alanlarına göre
Çin, Hint, Fransız, Batı ve
Bilimsel alanda Uygarlık İslam kültür ya da Tarihsel, bütünsel ve
“kültür” evrimsel
uygarlığı anlamında.

Genel, mesleki ve teknik eğitim; Değerlendirici,
Beşerî
Eğitim tıp, hukuk, din, sanat ve fen eğitimi; eleştirici, geliştirici,
örgün ve yaygın eğitim anlamında. öğretici ve yayıcı.

Gotik, Barok, Rönesans ve modern
Eleştirici, yaratıcı,
Estetik Alanında Sanat sanat; resim sanatı, müzik sanatı, eğitici, değerlendirici güzel ya da
“kültür” ilkel ve modern sanat romantik güzelleştirici, estetik.
ve gerçekçi sanat anlamında.

Teknolojik ve Avcılık, tarım, endüstri, Günlük toplumsal
biyolojik Sanat mikrop ve yaşamı destekleyici;
alanda “kültür” ekin kültürü anlamında. üretici, çoğaltıcı ve besleyici.

Günlük dilde ise kültürlü olmak bilgili, görgülü, incelikli edilen ve yaşanan bir olgudur. Sosyolojik olarak toplumun
olmak; estetik zevkini, muhakeme gücünü ve eleştiri yetene- her unsuru toplumun kültürünün bir parçasıdır. Kültür
ğini geliştirmiş olma anlamına gelir. Kültürlü kişi uygarlığın toplumun taşıdığı maddi ve manevi mirasın bütünüdür.
nimetlerinden bilinçli olarak yararlanan, eğitimli kişidir. Dolayısıyla sosyal bilimciler kültür kavramına günlük
Kültürün bu kullanımlarıyla sosyolojideki kullanımları çok dildeki anlamlarından farklı anlamlar yüklerler. Bu açıdan
farklıdır. Gündelik dilde kültürlü olmak bazı kişilerin ayrıca- sosyologlar ve antropologlar kültürü farklı şekillerde tanım-
lığı iken sosyolojide kültür tüm topluma ait, birlikte inşa lamışlardır:

186