Page 6 - Sosyoloji 1 | 3.Ünite

3. ÜNİTE Kültür

Bazen de bir toplumdaki maddi kültür ögelerinde meyda- yaptırımı zayıflamaya başlamıştır. Diğer taraftan hukuk
na gelen değişim hızına, manevi kültür ögelerinin ayak uydu- kuralları gibi yazılı kurallar, kent yaşamında insanlar arası
ramaması durumunda “kültürel gecikme” dediğimiz bir ilişkileri düzenleyen en etkili kültür içerikleri hâline gelmiş-
durumla karşı karşıya kalınmaktadır. Bu kavram Amerikalı tir. Kökleşmiş kültür içerikleriyle gerçekleştirilen ortak
toplumbilimci William Ogburn tarafından ortaya atılmıştır. davranışlar toplumun bütünlüğü ve devamı açısından gerek-
Ona göre, maddi kültürde meydana gelen değişiklikler belli lidir. Örf, âdet, gelenek ve görenekler, hukuksal normlar,
bir gecikmeyle manevi kültür tarafından (hukuk, töre, insan hakları kültürün maddi ögeleri yoluyla uzun bir zaman
gelenek, toplumsal zihniyet vs.) takip edilirken arada bir sürecinde şekillenmiş kültür ögeleridir.
boşluk doğmaktadır. Örneğin Türkiye’de özellikle 1980’lerin
ortalarından sonra hızla zenginleşen insanlarda bu olgudan
söz edilebilir. Hızlı dışa açılma ya da ihracatla kısa sürede
sınıf atlayarak olağanüstü zenginleşen bu insanlar, geldikleri
toplumsal çevrenin sınıfsal/kültürel karakteristiklerini
önemli ölçüde muhafaza etmiştir. Farklı bir ifadeyle, onların
çok zengin olmaları üst sınıfa ait kültürel davranışları göster-
melerini sağlamamıştır.

Örf, âdet gelenek ve görenekler gibi yazısız kurallar
kökleşmiş kültür içeriklerini oluştururlar. Toplumlar ve hatta
bir toplumdaki farklı gruplar değişik gelenek, görenek, örf ve
âdetlere sahiptir. Örf, âdet ve geleneklerin tarım toplumla
rında yaptırımı çok güçlüyken modern sanayi toplumlarında Görsel 3.1: Televizyonun etkisi (talkandchats.blogspot.com.tr)

Yorumlayalım

Aşağıdaki görselleri inceleyerek soruyu cevaplayınız.

Minyatür sanatı (Acem Çengi, Levni) Bağlama Bakırcılık Ebru sanatı (Eda Özbekkangay)

Atatürk Kitaplığı Binası Seramik sanatı
Görsellerden hareketle kültürü oluşturan unsurlarla ilgili neler söyleyebilirsiniz?

190