Page 8 - Sosyoloji 1 | 3.Ünite

3. ÜNİTE Kültür

Millî ve Evrensel Kültürü Tanıyalım

HAZIRLIK SORULARI

1. Millî kültür kavramından ne anlıyorsunuz? Düşüncelerinizi belirtiniz.
2. Millî ve evrensel kültürü yansıtan örnekleri gözlemlerinizden hareketle söyleyiniz.

KAVRAMLARIMIZ

Millî Kültür, Evrensel Kültür

MİLLÎ KÜLTÜR VE EVRENSEL KÜLTÜR

Millî kültür, milletin kendi tarihî seyri içinde meydana
gelmiş, ona şahsiyet kazandırmış, geçmişten günümüze ulaşan bir milletin dinî, ahlaki, hukuki, akli, estetik, lisani, iktisadi
ve geleceğe akıp giden maddi ve manevi varlık değerlerinin ve fenni hayatlarının uyumlu bir bütünüdür. Başka bir deyiş-
bütünüdür. Millî kültür, toplumun kimlik kartı yerine geçer. le millî kültür; halkın geleneklerinden, yapageldiği şeyler-
den, örflerinden, sözlü ve yazılı edebiyatlarından, dilinden,
Millî kültür, toplumun değerlerini bir araya getirir, bütün- musikisinden, dininden, ahlakından ve estetik değerlerinden
leştirir ve az çok sistemli bir şekilde ifade eder. Toplumsal ibarettir. O halde millî kültür, halkın meydana getirdiği
dayanışmanın en önemli etmenlerinden birini oluşturur, değerler sistemidir, temelinde halk vardır. Böylece Türk
toplumsal yapının hem planını hem de malzemesini verir. sosyolojisinde Gökalp, bu büyük ve egemen kültüre millî
Toplumsal kimliğin oluşumunda en baskın etmen kültürdür. kültür adını vermiştir.
Her toplumun insanı o kültürün damgasını taşır.
Millî kültürden evrensel kültüre bir geçiş süreci gözlen-
Evrensel kültür ise bilim, teknik, güzel sanatlar, felsefe, mektedir. Bu sürecin toplumlar için izlenmesi gereken
din gibi kültür ögelerini içeren, bir topluma özgü olmayan, zorunlu bir yol olduğu söylenebilir. Bu geçiş sürecindeki
her toplumda görülen kültüre denir. aşamaların çeşitli biçimlerde bozulması kişi ve toplumlar
açısından kimlik sorunu ile başlayan bir dizi toplumsal
Evrensel kültür ögelerinin, toplumdan topluma ve çağdan soruna yol açabilir.
çağa çok değişik nitelikler aldığını da göz önünde tutmak
gerekir. Örneğin, bir Eskimo kulübesi olan iglo ile bir apart- Kendi millî kültürünü yaratmaksızın evrensel kültüre
man katı farklıdır. Geçmişte kullanılan saban ile günümüzde katılma çabaları, kişi ve toplumların kendi kimliklerinin
kullanılan traktör birbirinden farklıdır. yitirilmesine neden olacaktır. Yani millî kültür içinde kendi
beceri ve yeteneklerini ortaya koyamayan milletlerin, millet-
Türk sosyoloji geleneğinde, millî kültür kavramını ilk lerarası platforma çıkmaları, kendilerinde olan yetenekleri
defa kullanan Ziya Gökalp’tir. Ona göre millî kültür yalnız ve özellikleri sürdürmeleri oldukça güçtür.

Görsel 3.2: Eskimo evi, İglo Görsel 3.3: Anadolu Ateşi Dans Grubu

192