Page 7 - Sosyoloji 1 | 3.Ünite

Kültür 3. ÜNİTE

Okuma Parçası

Aşağıdaki görselleri inceleyip metni okuyarak soruları cevaplayınız.
Ebru Sanatı Dünya Mirası Oldu
UNESCO, Paris’te düzenlenen, 9. Somut Olmayan
Kültürel Mirasın Korunması Hükümetler Arası Komite
Toplantısı’nda, ebru sanatını ‘İnsanlığın Somut Olmayan
Kültürel Mirası Temsili Listesi’ne aldı. Ebru ile birlikte
Temsili Liste’ye Türkiye adına kaydedilen unsur sayısı
12 oldu.
Ebru sanatının yanı sıra Türkiye adına Meddahlık,
Mevlevi Sema Törenleri, Aşıklık Geleneği, Karagöz,
Nevruz, Geleneksel Sohbet Toplantıları, Kırkpınar Yağlı
Güreş Festivali, Alevi-Bektaşi Ritüeli: Semah, Tören
Keşkeği Geleneği, Mesir Macunu Festivali listeye girdi.
Kültürel mirasımız
(www.ajansuniversite.istanbul.edu.tr)
1. Gelenek ve göreneklerimizin toplumsal yaşama etkileri nelerdir? Yorumlayınız.
2. Dünya kültür mirası kavramından ne anlıyorsunuz? Görüşlerinizi belirtiniz.
3. Meddah, Sema ve Ebru kültürün hangi unsurlarına birer örnektir? Düşüncelerinizi açıklayınız.

Okuma Parçası

Aşağıdaki metinleri okuyarak soruları cevaplayınız.
GELENEKSEL GİYİM KUŞAM OTOMOBİL
Giyim, insanın var oluşuyla birlikte öncelikle doğa Kanaatimizce, maddi şeyleri meydana getirmek için
koşullarından korunmak amacıyla ortaya çıkmış bir gerekli bilgi ve tekniğin kültürün maddi olmayan kısmı
olgudur. tarafından oluşturulduğu hususunda şüphe yoktur. İnsan-
ların tavır ve eylemleri ise yine insan tarafından meydana
Bu olgu geçmişten günümüze çeşitli doğal, toplumsal, getirilen bu eşya etrafında gerçekleşmektedir. İnsan
etik değerlerin etkisiyle biçim değişiklikleri göstererek hayatı söz konusu eşyaya sıkı surette bağlıdır ve yenilik-
bugüne kadar ulaşmıştır. Bu değişiklikler, ait olduğu ler, yeni toplumsal yaşayış biçimleri yaratmaktadır.
toplumun folklorik, sosyoekonomik yapısı, yaşanılan
coğrafya, kullanılan malzeme, iklim gibi nedenlerle oluş- Söz gelimi otomobilin 20. yüzyılın başında insan
muştur. Dünya uygarlığının çok önceki devirlerinde hayatına karışmasının neden olduğu etki ve sonuçlara
arkaik insanın kendi toplumunda, ait olduğu kabilede kısaca değinelim: 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren
sosyal statüsünü belirleyen bir giyim tarzı vardır. Aslında gelişen Sanayi Devrimi bir süre sonra ortaya motorlu kara
bu, bir zorunluluktan çok geleneğin insanlara sunmuş taşıtlarını çıkarmış bu nedenle yollar geliştirilmiş, sanayi-
olduğu bir yaşam biçimidir. Bu durum sadece üste giyilen- de kullanılan ilk maddelerin ve besinlerin, hizmetlerin
ler olarak kalmamış, baş süslemelerine de yansımıştır. kırsal bölgelerden hızla ve ucuz olarak şehirlere getiril-
(www.kultur.gov.tr) mesi sağlanmıştır. Böylece otomobil, şehir uygarlığının
ana faktörü olmuştur. Gerçekten motorlu araçlar metro-
politen merkezlerle, bunların çevresi arasındaki mesafeyi
kaldırmış, şehir, banliyö, büyük küçük şehir ayırımı geniş
ölçüde ortadan kalkmış ve bütün bunlar geniş bir metro-
politen kompleks içinde birbirine bağlanmış ve ortaya
yepyeni bir yerleşme biçimi çıkmıştır. Bu olay yeni idari
örgütlenmeleri zorunlu kılmıştır.

Otomobil aynı zamanda toplumların örf ve âdetle-
rinde, genel adap kurallarında, eğlence şekillerinde, aile
hayatında çok köklü değişikliklere neden olmuştur. Aile
dayanışması başlangıçta otomobilden olumsuz yönde
etkilenmiş, bu araç ana baba ve çocuklar arasında devamlı
bir çekişme nedeni olmuştur. Otomobil yine neden olduğu
kazalarla millî bir felaket etmeni gibi rol oynamıştır.
Geleneksel kıyafetli kadınlar
(Sulhi Dönmezer, Sosyoloji, s. 109)
1. Giyim kuşam, kültürün hangi ögesinin bir özelliği olabilir? Düşününüz.
2. Otomobilin ortaya çıkması ile birlikte kültürde ne tür değişiklikler meydana gelmiştir? Açıklayınız.
3. Otomobili bir kültür unsuru olarak görebilir miyiz? Maddi ürünlerin bir kültür ögesi olup olmayacağını
tartışınız.

191