Page 14 - Sosyoloji 2 | 2.Ünite

MİLLÎ KÜLTÜR ZENGİNLİKTİR

KAVRAMLARIMIZ DERSE HAZIRLIK
• Maddi kültür ögeleri 1. Kültürün toplumsal değişmeye etkisinin neler olabileceğini düşününüz.
• Manevi kültür ögeleri 2. Maddi kültür ögeleri manevi kültür ögelerine göre niçin daha hızlı değişir? Görüşle-
rinizi paylaşınız.

KÜLTÜRÜN TOPLUMSAL DEĞİŞMEYE ETKİLERİ
Kültür; insanların birlikte yaşamalarından doğan, kendisinden sonrakilere aktarılan inanç, tavır, düşünce,
davranış ve araç gereçlerden oluşan karmaşık bir bütündür. Daha açık bir ifadeyle kültür, insanın hazır olarak
bulduğu, meydana getirdiği ve geliştirip kendisinden sonrakilere aktarılmak üzere genç kuşaklara öğrettiği her
şeydir.
KÜLTÜRÜN ÖGELERİ
BİLİYOR MUYDUNUZ?
• Avrupa’da birçok kent “Avrupa kültür
Maddi kültür: Toplumun teknolojik ilerlemesini, teknik başkenti” unvanını almak için beklerken
becerilerini,üretim alanında tüm deneyimlerini içerir. Maddi İstanbul’un bu unvana sahip kentler arasında
kültür, manevi kültürün dışa yansıyan şeklidir. Bir sanat eseri, yer aldığını,
bir mimari üslûp olarak ortaya çıkar.
• “Avrupa kültür başkenti” düşüncesinin ilk
kez 1985 yılında dönemin Yunanistan Kül-
tür Bakanı Melina Mercouri tarafından orta-
Manevi kültür: Ahlak, hukuk, gelenek, din, eğitim gibi ya atıldığını, aynı yıl Avrupa Birliği Bakanlar
bir milleti diğer bir milletten ayırt eden özelliklerdir. Dikiş Konseyinin projenin kapsamını belirlediğini
makinesi maddi bir kültür ürünüdür. Fakat makinede dikilen ve projeyi uygulamaya koyduğunu biliyor
elbisenin işleme şekli, görünümü manevi kültürün özellikle- muydunuz?
rini yansıtır. www.radikal.com.tr

Her toplumun kendine özgü bir kültürü vardır. Bunlar toplumda iyi veya kötüyü belirlemede, toplumu
tanımada ve işlerin hangi yöntemlerle yapılacağını saptamada oldukça etkilidir. Toplumsal yaşamda birçok işi
yapar veya çeşitli davranışları sergileriz. Ama bütün bunları yaparken tam olarak bilinçli düşünmeyiz. Çünkü
toplumda hemen hemen herkes bunları yapmakta ve aynı zamanda onay görmektedir. Onun için toplumca
benimsenen bir davranışı sergilerken onun yanlışlığını düşünmeyiz. Bunun nedeni o davranışın artık kalıplaş-
mış olmasıdır. Davranışlarımıza yön veren kültür kalıpları toplumsal değişmeye olumlu ve olumsuz etkilerde
bulunduğu gibi toplumsal değişme de maddi manevi kültür içeriklerini değişime uğratmaktadır. Bu değişimden
toplumun ortak kültürü diyebileceğimiz millî kültür unsurları ve millî kültür içerisinde toplumun temel kültür
unsurlarını paylaşan fakat bunun dışında kendini diğer gruplardan ayıran değer, norm ve yaşam biçimleri olan
alt kültür gruplarını da etkilenmektedir. Bu anlamda millî kültür ve alt kültürler toplumun ortak zenginliğidir.
Toplumun ortak kültüründen farklı olan çeşitli kültürel davranışlara, düşüncelere, değer yargılarına saygı ile
bakmanın bu zenginliği sağlayan en önemli özelliklerden biri olduğu söylenebilir. Farklılıklara saygı millî kültür
ve millî bilinci güçlendirirken kültürel yozlaşma olarak kavramlaştırılan yabancı kültürlerin etkisiyle kendi öz
değerlerine sahip çıkılmaması ve unutulması millî bilinci zayıflatan bir unsur olmaktadır. Kültür emperyalizmi
de yabancı kültürlerin millî kültür üzerindeki olumsuz etkileri kültürel yozlaşmaya yol açmaktadır.
Bilim ve teknolojinin gelişmesi toplumun maddi kültürünü etkilemekte ve değişmelere neden olmaktadır.
Maddi kültür unsurlarındaki bu değişmeler, toplumun manevi kültüründe de değişmelere neden olmaktadır.
Manevi kültürün değişmesiyle toplumdaki bireylerin tutumları, duyguları, düşünceleri ve davranışları farklı-
laşmakta ve bu farklılaşmalar da toplumsal değişmeye yol açmaktadır. Örneğin toplumlar, başka bir toplumun
üyeleriyle ticaret amacıyla bir araya gelebilirler. Bu ilişkiler sonucunda karşılıklı bilgi alışverişi sürecinde birbir-
lerinden etkilenebilirler ve her iki toplumun kültüründe de değişmeler olabilir.

Maddi kültür, tüm insanların hizmetindedir. Manevi kültür ise diğer kültürlerden farklılığı nedeni ile yerel
nitelik taşır. Bunun için ulusal kültür ile evrensel kültür arasında bir bütünleşme gerekir. Bu bütünleşmeyi sağ-
layan kültürler, toplumsal gelişme yolunda önemli mesafeler almaktadır.
Toplumsal değişmede kültür etkeni giderek etkili olmaktadır. Kültür etkeni toplumsal değişmedeki işlevini,
radyo ve televizyon gibi iletişim araçları, hızlı taşıtlar, turizm, sanat etkinlikleri vb. ile yerine getirir.

108 MİLLÎ KÜLTÜR ZENGİNLİKTİR