Page 17 - Sosyoloji 2 | 2.Ünite

NÜFUS ARTIŞ HIZININ TOPLUMSAL
DEĞİŞMEYE ETKİLERİ

KAVRAMLARIMIZ DERSE HAZIRLIK
• Demografya Nüfus artış hızını etkileyen faktörlerin neler olabileceğini düşününüz.

NÜFUS YOĞUNLUĞUNUN TOPLUMSAL DEĞİŞMEYE ETKİLERİ
Bir toplumu meydana getiren bireylerin sayısına nüfus
denir. Demografi (nüfus bilimi) ise nüfusun sayısını ve yo- BİLİYOR MUYDUNUZ?
ğunluğunu, bölgesel ve sektörel dağılımını, niteliğini, nüfus
Türkiye nüfusunun 31 Aralık 2015 tarihi iti-
artış hızını, nüfus hareketliliklerini kısacası nüfus ile ilgili
barıyla 78 milyon 741 bin 53 kişi olduğunu, Tür-
bütün olay ve olguları inceleyen bilimdir.
kiye‘de ikamet eden nüfusun 2015 yılında bir
Nüfus yoğunluğu ya da büyüme oranındaki hızlı deği- önceki yıla göre 1 milyon 45 bin 149 kişi arttı-
şiklikler, olumlu ya da olumsuz yönde toplumsal değişmeye ğını, erkek nüfusun oranının %50,2 (39 milyon
neden olur. Nüfus artışını veya azalışını kontrol edemeyen 511 bin 191 kişi), kadın nüfusun oranının ise %
ülkelerde refahın ve fırsatların dağılımında büyük denge- 49,8 (39 milyon 229 bin 862 kişi) olarak gerçek-
leştiğini biliyor muydunuz?
sizlikler ortaya çıkmaktadır. Nüfusun ihtiyacı olan eğitim,
www.tuik.gov.tr
sağlık ve üretimi sağlayamayan toplumlar ciddi sorunlarla
karşı karşıya kalmaktadırlar. Dolayısıyla bu tür ülkelerde
toplumsal değişmeyi kontrol etmek planlamak ve sonuç
almak da güçleşmektedir. Çünkü kendi nüfusunu insan un-
suru açısından çağdaş standartlara yükseltmeyen toplum-
larda öncelikler de değişmektedir.
Tarihte, hızla büyüyen nüfusun kaynak kıtlığı nedeniyle
dağınık veya kitlesel olarak göç ettiğine sıkça rastlanmıştır.
Kitlesel göçler, kültürel yayılma ve bazen savaşlar yoluyla
diğer toplumların istila edilmesine neden olmuştur. Tarım-
sal üretimin fazla olduğu dönemlerde nüfus hızlı bir artış
göstermiş, sanayileşmeyle birlikte de bu nüfus kentlere yönelmiştir. Bu hızlı iç göç, kentlerde insanların iş,
barınma ve diğer beklentilerinin karşılanmaması nedeniyle birçok toplumsal soruna yol açmıştır.
Nüfusun niteliği (eğitim düzeyi, yaşlı, genç oranı gibi), toplumsal değişmeleri olumlu ya da olumsuz yönde
etkilemektedir. Planlı bir nüfus artışı insanların ulusal gelirden daha çok pay almasını sağlayan olumlu faktör-
lerden biridir. Hızlı ve dengesiz nüfus artışı ise ekonomik büyümeyi önlemekte, böylece bireylerin millî gelirden
aldığı pay da azalmaktadır. Hızlı nüfus artışının olduğu ülkelerde nüfus planlamalarının yapılması ve halkın
bu konuda bilinçlendirilmesi toplumsal gelişmeye katkıda bulunacaktır. Aksi hâlde toplumlar, artan nüfusun
sorunlarıyla uğraşmak durumunda kalacaktır.
Bazı iktisatçılara göre “Türkiye Cumhuriyeti nüfusu 21. yüzyıl ortalarında 90-95 milyon arasındaki bir
rakamda sabitleşecektir. Çünkü dünyanın hiçbir yerinde düşen doğum oranlarının belli bir seviyeye vardıktan
sonra tekrar yükseldiği görülmemiştir. Nüfus giderek yaşlanır. Bir ülkenin nüfusu ömür uzadığı için yaşlanmaz,
doğurganlık düştüğü için yaşlanır. Türkiye nüfus piramidinin tabanında bulunan 0-3 yaş aralığındaki çocuk
sayısı azaldığı için yaşlanır. Dolayısıyla önümüzdeki 25-50 yılda Türkiye Cumhuriyeti nüfusu giderek yaşlı nü-
fus hâline dönüşecektir. Sekizinci beş yıllık Kalkınma Planı bu gelişmeyi doğrulamaktadır. Buna göre yapılan
belirleme aynen şöyledir: Genç bir nüfus yapısına sahip olan ülkemizde 0-14 yaş grubu nüfusunun payının
1995 yılındaki %32,8 seviyesinden 2000 yılında %30’a gerilediği, buna karşılık aynı dönemde 16-64 ve 65 ve
üzeri yaş gruplarının payının artacağı tahmin edilmektedir.” 2015 yılında bu veriler aşağıdaki gibi şekillenmiştir.

2015 YILI YAŞ GRUPLARINA GÖRE NÜFUS

Genç nüfus Yetişkin nüfus Yaşlı nüfus
0-14 yaş arası genç nüfus 15-64 yaş arası yetişkin nüfus 65 yaş ve sonrası nüfus
%24 %67,8 %8,2

NÜFUS ARTIŞ HIZININ TOPLUMSAL DEĞİŞMEYE ETKİLERİ 111