Page 8 - Sosyoloji 2 | 3.Ünite

KÜRESELEŞME - YERELLİK İLİŞKİSİ

KAVRAMLARIMIZ DERSE HAZIRLIK
• Küreselleşme 1. Küreselleşmenin sosyal, siyasal, ekonomik ve kültürel yönlerini anlatan görsel ve ya-
zılı materyaller toplayarak bunları sınıf panosunda sergileyiniz.
2. Küreselleşme kavramı hakkında bildiklerinizi paylaşınız.
3. Küreselleşmede rolü olan faktörler nelerdir? Örneklendiriniz.

KÜRESELLEŞME
Küreselleşme, dünyanın tek bir mekân olarak algılanabilecek ölçüde sıkışıp küçülmesi anlamına gelen bir
süreci ifade etmektedir. Bireyler yaşam biçimleri, tüketim alışkanlıkları ve beklentileri ile belli bir kültüre olan
aidiyetlerinden kopartılarak küreselleşmenin tek bir mekân hâline getirdiği dünya köyünün bireyleri hâline
getirilmektedir. İnsanlar çeşitli sebepler den dolayı doğup büyüdükleri köylerden, kentlerden, hat ta ülkelerden
koparak kendileri için bilinmedik yeni iliş kiler, yalnızlıklar, dolayısıyla yeni dayanışma arayışları doğuran di-
yarlara doğru yola çıkmışlardır. İnsanlar kendilerini içinde bu lundukları yalnızlık ve ezilmişlikten kurtaracak
bağlar aramaya, eğer bağlantı kurabilecekleri güçlü millî ve kültürel dayanakları varsa “yüce bir ulusun üye si
olmak” bilincini yükseltmeye yönelmişlerdir. Diğer yandan gündelik yaşam pratikleri içerisinde yeni kar şıtlıklar
ya da etkileşimler içerisine girmişlerdir. Bir taraftan küreselleşmenin getirdiği tehditler ve yeni imkânlar, bir ta-
raftan da kendilerini tanımlayabilecekleri ve güvenebi lecekleri kimlik mekânları olarak milliyetçilik hareketleri
güçlenmeye başlamıştır. Küreselleşme sürecinin iki yüzü vardır: Bir yüzü evrenselleşme, diğer yüzü yerelleşme-
dir. Küresel akış kanlığın yarattığı karşılaşmaların şiddeti karşısında, küresel olan karşıtını/yereli yaratır, sonra
onu içine alma ya/yutmaya çalışırken kendisi de yerelleşir. Küreselleşme süreci; evrenselleşme (benzeşme) ve
yerelleşme (farklılaş ma) yönünde iki dinamiği bir arada barındıran, ikisini et kileşime geçiren, sonuçta ikisini de
dönüştüren bir süreç tir.

KÜRESELLEŞMENİN BERABERİNDE GETİRDİĞİ TEMEL GELİŞMELER

OLUMLU YÖNLER OLUMSUZ YÖNLER
• Dünya çapında yüz binlerce çeşit yeni iş imkânları • Büyük ve uluslararası çalışan şirketler ön plana çık-
yaratılmıştır. mıştır.
• Haberleşme ve iletişim imkânları daha geniş kitlele- • Ucuz emeği kullanan, yerel şartlardan yararlanan bir
re ulaştırılmıştır. sömürü düzeni getirilmiştir.
• Kredi ve yatırımlarda ciddi artışlar görülmüştür. • Yoksulun sermayesi olan emeği rekabet faktörü hâline
• Enerji, haberleşme altyapıları kurulmuştur. getirmiştir.
• Eğitim verilmek suretiyle beşeri kaynaklar etkinleş- • Küresel zenginleşmeye karşılık gelirler belli kesimler-
tirilmiştir. de toplanmıştır.
• Çalışma koşullarında iyileşmeler sağlanmıştır. • Son 10 yılda yoksul sayısı artarak 1.3 milyara ulaş-
mıştır.
• Hukuka, mülkiyete, insan haklarına saygılı yönetim
tarzları yaygınlaşmıştır. • Ticaret hacmi artarken ticarete hep Batılı zengin ül-
keler yön vermiştir.
• Sivil toplum kuruluşları ve bunlar arasındaki ilişkiler
ve dayanışma ruhu gelişmiştir. • Âdetler, gelenekler, yerel ve ulusal algılamalar erozyo-
na uğratılmıştır.
• İnsanlığın ortak değerleri oluşmaya başlamış, insan
ve onun eserleri, yani kültür ve uygarlık yeni baştan • Ulus devletin varlığı tehdit ve risklerle karşı karşıya
anlamlandırılmıştır. kalmıştır.
• Sağlık alanında birçok hastalık ülkelerin iş birliği ile • Geleneksel yapının aşınması toplumsal çöküntülere
yenilmiş, bebek ve çocuk ölümleri azalmıştır. yol açmıştır.

144 KÜRESELEŞME-YERELLİK İLİŞKİSİ