Page 17 - Tarih 9 | 5.Ünite

İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

Dört Halife Dönemi (632-661)

Hz. Peygamber, İslam’ı tebliğe devam ederken Müslümanların
dünyevi işlerini de düzene koymuştur. İslam Devleti’nin dev-
let başkanlığı ve ordu kumandanlığı görevlerini de üstlenen
Hz. Muhammed’in vefatıyla İslam Devleti’nin başkanının kim
olacağı sorunu gündeme gelmiştir. Çünkü Hz. Peygamber,
kendisinden sonra kimin devlet başkanı olacağını söyleme-
miş, seçimi Müslümanlara bırakmıştır.
632 yılında Hz. Peygamber’in vefatının ardından yapılan gö-
rüşmeler neticesinde, Hz. Ebu Bekir halife seçilmiş ve halk
ona biat etmiştir.
Hilafet’in kelime anlamı “birinin yerine geçmek, birinin ar-
dından gelmek veya gitmek, yerini doldurmak, vekâlet veya
temsil etmek” demektir. Terim olarak ise İslam devletlerinde
Hz. Peygamber’den sonraki devlet başkanlığı kurumunu ifade BİLİYOR MUSUNUZ?
eder. İslam Devleti’nin başkanına ise “Halife” denir.

Dört Halife Dönemi’nde, Müslümanlar için stratejik önemi
bulunan, kültür ve medeniyeti ile İslam toplumuna yararlar
sağlayacağı düşünülen ülkeler ve bölgelerin fetihleri amaç-
lanmıştır. Ayrıca Müslüman toplum için tehdit veya İslam’ın
yayılışına engel oluşturan bölgelere de askerî seferler yapıl-
mıştır. Bu bölgelerin bir kısmı savaşılarak bir kısmı da barışçı
yollarla fethedilmiştir. Yapılan fetihler sonrasında insanlara
din ve ibadet hürriyeti tanınmış, zorla İslamlaştırma politi-
kası takip edilmemiştir. Bunun sonucunda birçok bölgede
Müslümanların hâkimiyetinin kalkmasına rağmen insanlar
eski dinlerine dönmemiştir.

Dört Halife Dönemi’nin “Cumhuriyet Dönemi” olarak nite- TARTIŞALIM
lendirilmesinin gerekçeleri neler olabilir?

Hz. Ebu Bekir’in halifeliğin ilk zamanlarında İslam Devleti
içerisinde karışıklıklar yaşanmıştır. İslam’dan dönerek dev-
lete isyan eden kabilelerle Ridde Savaşları’nı yapan Hz. Ebu
Bekir, bu kişi ve kabilelere karşı uzun süre mücadele etmiş
ve hepsini itaat altına alarak ülke içerisinde birlik ve düzeni
sağlamıştır.
Hz. Ebu Bekir Dönemi’nde Arabistan toprakları dışına seferler
düzenlenmiştir. Suriye’nin fethi sırasında Bizans’la 634 yılın-
da yapılan Ecnâdeyn Savaşı ile Suriye kapıları Müslümanlara
açılmıştır.
Hz. Ebu Bekir’in 634 yılında vefatından sonra Hz. Ömer halife
seçilmiştir. Onun dönemi, fetihlerin yoğunlaştığı bir dönemdir.
636 yılındaki Yermük Savaşı ile Suriye ve Filistin coğrafyası-
nın önemli şehirleri ele geçirilmiş ve 640 yılında bütün Suriye
coğrafyası fethedilmiştir. Ardından Amr bin As komutasındaki
İslam orduları Filistin’in fethini tamamlamak için Kudüs’ü ku-
şatmıştır. Kudüs patriği Hz. Ömer’le görüşerek şehrin anah-

143