Page 4 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük | 8.Ünite

XXI. YÜZYILIN EŞİĞİNDE TÜRKİYE VE DÜNYA

8. 1. 1990 SONRASI
TÜRKİYE’DEKİ GELİŞMELER

Görsel 8.1: Ekonomik krizi anlatan bir grafik

Araştır Öğren Paylaş

1. Bir ülkenin ekonomik kalkınmasıyla siyasi istikrarı arasında bir
bağlantı var mıdır? Arkadaşlarınızla paylaşınız.
2. Terörle, silahlı güçler dışında nasıl mücadele edilebilir? Öğreniniz.
3. Türkiye’de askerî darbelerin hepsi aynı yöntemlerle mi yapılmış-
tır? Araştırınız.

8. 1. 1. Ekonomik Krizler

Türkiye, 1987 ile 2001 yılları arasında siyasi ve ekonomik istikrarsızlıkların
birbirini etkilediği bir dönem yaşamıştır. Bu dönemde ülke sık sık değişen
koalisyon hükûmetleri tarafından yönetilmiştir. Görev yapan kısa süreli hükû-
metler, kısa vadeli ekonomik ve siyasi hedeflere yönelmeyi tercih etmişlerdir.
Siyasi iktidarların hedefi, ekonominin büyük sorunlarını çözmekten ziyade,
görev yaptıkları kısa vadede bütçe dengesizliklerini gidermek olmuştur (Gör-
sel 8.1).
Sıra Sizde
Ekonomik sorunları çözmek için kısa mı yoksa uzun vadeli mi
yaklaşımlar daha etkili olur?
Bilgi Notu
5 Nisan Kararları ile
Bu süreçte 1994 yılı, Türkiye’nin biriken ekonomik sorunlarla karşı karşıya
kaldığı bir yıl olmuştur. 1994 yılına gelindiğinde vergi gelirleri iç borç öde-
1. Döviz kurunun hedeflenen enf-
lasyon oranı ile uyumlu bir şe- mesine yetmiyordu. Bu yüzden devlet, iç borç açığını kapatmak için dış borç-
kilde gelişme sağlaması, lanmaya yönelmişti ve Merkez Bankası birikimlerini de kullanılmak zorunda
2. Hazine ve diğer kamu kuruluş- kalmıştı. Yüksek enflasyonun ve cari açığın yaşandığı bu süreçte faiz oranları
larının Merkez Bankasından yüzde 400’ü aşarken, enflasyon yüzde 121’e sıçradı.
kredi kullanımlarına sınırlama
getirilmesi, Ekonomiyi hızla istikrara kavuşturmak, kamu açıklarını daraltmak, ekonomi-
3. Kamu açıklarının denetim altına de bir büyüme sağlamak ve ekonomik istikrarı sürekli kılacak düzenlemeleri
alınması, başlatmak amacıyla IMF (Uluslararası Para Fonu) yardımıyla bir çözüm planı
4. Bütçe açıklarının süratle kapa-
tılması amacıyla akaryakıt vergi- hazırlandı. Bu plan, 5 Nisan Kararları olarak bilinmektedir. Bu kararlar; dev-
sinden bütçeye aktarılan payın lete ait KİT (Kamu İktisadi Teşebbüsleri) adı verilen işletmelerin zararları-
%50’den %70’e çıkarılması, nı karşılamaya, döviz piyasalarına güven getirmeye, Merkez Bankasına güç
5. Kamuda personel alımlarının kazandırmaya, kamu gelirlerini artırmaya ve iş hayatına disiplin getirmeye
durdurulması öngörüldü. yönelik karalardı. Fakat 5 Nisan Kararları ile atılan adımlar, ülkede yaşanan

Irak’ın Kuveyt’i işgal etmesiyle
Turgut Özal, cumhurbaşkanı seçildi. Körfez Savaşı başladı.

1987 1990
226 9 Kasım