Page 6 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük | 8.Ünite

XXI. YÜZYILIN EŞİĞİNDE TÜRKİYE VE DÜNYA

Türkiye’de yatırım bankacılığı olmadığı için bankacılık sistemi ABD ve AB
bankaları gibi bu krizden doğrudan etkilenmedi. Türkiye Cumhuriyeti Mer-
kez Bankası da dünyadaki diğer merkez bankaları gibi faizleri düşürerek kri-
zin etkilerini hafifletmeye çalıştı. Ancak alınan önlemlere rağmen 2008 kri-
zinin etkisiyle Türkiye ekonomisi 2009’da %4,8 küçüldü. Küresel ekonomik
krizin Türkiye ekonomisi üzerindeki ilk etkisi para piyasalarında görüldü.

Borsada düşüşler yaşandı. Ekonomik krizin etkisiyle ülkedeki işsizlik oranı
2007’de %9,2 iken 2008’in Ağustos ayında %9,8’e yükseldi. Dünya piyasa-
larında yaşanan tüm bu olumsuzlukların Türkiye üzerindeki etkisi uygulanan
istikrarlı ekonomik programla en düşük düzeyde hissedildi. Bunun en büyük
göstergesi Türkiye’de kişi başına düşen millî gelirde yıldan yıla gösteren artış
oldu.

Tablo 8.1: 1998-2014 Türkiye’de Kişi Başına Düşen GSMH

Yıl Kişi başına düşen yıllık gelir
miktarı (ABD doları)
1998 4.442,1
2002 3.580,7

2006 7.905,8
2010 10.559,8

2014 12.112,4

Düşün ve Tartış
Kişi başına düşen yıllık gelirin artmasının ekonomiye sağladığı katkı-
lar nelerdir?

8. 1. 2. Millî İradeye Darbeler

Türkiye’de 27 Mayıs 1960, 12 Mart 1971, 12 Eylül 1980 askerî darbelerin-
den sonra da demokrasiye karşı hukuk dışı müdahaleler yapılmıştır. 28 Şubat
1997, 27 Nisan 2007 ve 15 Temmuz 2016 tarihlerinde yapılan askerî darbeler
Türk demokrasisinin gelişimine zarar vermiştir.

28 Şubat Darbesi

Oku-yorum 28 Şubat 1997’de seçilmiş hükûmete karşı diğer askerî darbelerden daha fark-
lı bir darbe gerçekleştirildi. Refah Partisi (RP) lideri Necmettin Erbakan ve
Atatürk: “Bizim görüşümüz kuvve- Doğru Yol Partisi (DYP) lideri Tansu Çiller hükûmeti, silahlı kuvvetler tara-
tin, kudretin, egemenliğin idarenin fından istifaya zorlandı. 27 Mayıs ve 12 Eylül darbelerinin aksine askerler
doğrudan doğruya halka verilmesi- 28 Şubat’ta yönetime bizzat el koymadılar. Bunun yerine medya üzerinden
dir, halkın elinde bulundurulmasıdır. hükûmete karşı bir savaş verildi. Silahlı kuvvetlerin hükûmeti görevden zorla
Yine şüphe yok ki, bu dünyanın en almaması nedeniyle 28 Şubat’ı ta gerçekleştirilen darbe, “post-modern” darbe
kuvvetli bir esası, bir ilkesidir.”
olarak adlandırılmıştır.
Atatürk’ün bu görüşü doğrultu- 4 Aralık 1995’te gerçekleştirilen seçimlerde Refah Partisinin birinci parti çık-
sunda halkın kendi iradesi ve de-
mokratik yolla seçtiği yöneticileri- masına rağmen hükûmeti kurma görevi, Anavatan Partisi (ANAP) ve Doğ-
nin silah gücü ile tehdit edilmesini ru Yol Partisi koalisyonuna verildi ve yeni hükûmet kuruldu. Fakat kurulan
demokrasi ve insan hakları bakı- hükûmetinin kısa bir sürede başarısız olmasının ardından Doğru Yol Partisi
mından yorumlayınız. ile Refah Partisi arasında yeni bir koalisyon kuruldu.

Berlin Duvarı yıkıldı. Doğu Almanya,
Batı Almanya ile birleşti. Bağımsız Devletler Topluluğu kuruldu.
1991 1991

228 8 Aralık