Page 171 - Tasarım Beceri Atölyeleri Öğretmen El Kitabı

biri haline getirmiştir. Ülkemizde yetişen birçok bitki özellikle gıda sektöründe, ilaç sanayisinde ve kozmetik
sanayisinde kullanılmaktadır. Birçok bitki kendine has özelliklere sahiptir. Örneğin lavanta yağı, tarçın yağı,
defne yağı, çay ağacı yağı ve keten tohumu yağı antibakteriyel özelliğe sahiptir.
Bölgenize özel veya bol miktarda yetişen bitkiler ve bu bitkilerin özellikleri belirlenir. Bu bitkilerden nasıl
yağ çıkarılacağı araştırılarak esans yağlar çıkartılır.

Defne yağı (Oleum Lauri Expressum) defne meyvesinde %28,6, çekirdekte %16,6 ve kabukta % 7,6 oranın-
da bulunmaktadır. Defne yağının elde edilmesi genellikle meyvelerinden yararlanılarak yapılır. Defne yağının
elde edilmesi aşağıda açıklanmaktadır:

Defne Yağı Eldesi

Olgunlaşmış Defne meyveleri havanda ezilir. Defne meyvesi Eylül-Ekim aylarında olgunlaşmaktadır. Ezi-
len meyveler bir behere (temiz bir cam kap da olabilir) alınır ve aynı oranda su ilave edilir. Karışım ara ara
karıştırılarak 70-80 C’ de 4-5 saat ısıtılır. Isıtma işlemi sonunda yağ, karışımın üst kısmında toplanır. Karışım
0
defne meyveleri içeren su tabakası ve yağ tabakası olmak üzere heterojen bir görünüme sahip iki ayrı faz içer-
mektedir. Karışım katı parçacıklardan ayrılmak amaçlı uygun temiz bir bez ile süzülür. 2 faz içeren karışım
ayırma hunisine alınır ve defne yağını içeren üst faz ayırma hunisi yardımıyla ayrılır. Aynı işlem bir pipet yar-
dımıyla süzme işlemi gerçekleştirmeden beher üzerinden de yapılabilir. Bu işlemin sonunda uçucu bileşenler
içeren defne yağı elde edilmiş olur.
Defne yağını elde etmek için farklı teknikler kullanılabilir. Bu etkinlikte Tasarım Beceri Atölyelerinin şartla-
rı dikkate alınarak en uygun teknik açıklanmıştır. Çalışma grubu farklı teknikleri araştırarak farklı bitkilerden
uçucu yağ elde edebilir.
Katı veya sıvı sabun elde etme süreci kullanılan baz dışında çok farklılık göstermemektedir. Aşağıda sabu-
nun klasik yöntemle üretimi açıklanmaktadır:

Sabun Yapımı

Sabun yapımı için temel olarak (i) klasik yöntem (sıcak üretim), (ii) soğuk üretim ve (iii) endüstriyel (yarı
sıcak) yöntem olmak üzere 3 yöntem kullanılır. Klasik yöntem Marsilya Yöntemi olarak da bilinir. Temel ola-
rak sabunlaşma, yıkama, pişim ve kalıplama aşamalarından oluşmaktadır. Bu yönteme sıcak yöntem denil-
mesinin sebebi yağ ile alkalinin birlikte ısıtılması veya kaynatılmasıdır. Yıkama aşaması sonucunda sabuna
yumuşaklık özelliği veren gliserin ortamdan ayrılır. Soğuk yöntemde ise sıvı yağ ile alkali (alkali miktarı SAP
faktörü dikkate alınarak hesaplanır) karıştırılır. Karışım sabun oluşuncaya kadar karıştırılır. Bu sırada sabu-
na ilave özellik kazandırmak için gerekli esans yağlar ilave edilir. Oluşan sabun kalıplara dökülür ve en az 4
hafta bekletilir. Bu süre içinde sabunlaşma devam eder ve sabun kurur. Tasarım Beceri Atölyelerinde klasik

163