Page 15 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 | 8.Ünite

Eleştiri

ÜNİTE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI

1-4. soruları Berna Moran’ın Bilge Karasu’nun Kılavuz’u adlı yazısından alınan aşağıdaki parçaya
göre cevaplayınız.
Gerçekçi yazarlar okura, anlatılanların aslında bir kurmaca yani uydurma olduğunu unutturmak is-
terler. İsterler ki okur, öyküyü gerçek yaşamda geçmiş bir olaya tanık oluyormuş duygusuyla okusun.
Özellikle birinci kişi ağzından yazılmış romanlarda anlatıcının başından geçenlere okurun gerçekmiş
gözüyle bakması ve böylece kahramanla özdeşleşmesi amaçlanır. Kılavuz’un ilk bölümü de böyle
yazılmıştır; okurun da Uğur gibi şaşırması, hayret etmesi ve Uğur’un kaygusunu paylaşması beklen-
mektedir.
(...)

Kılavuz, anlamı okura hazırlop sunulmuş metinlerden değil. Belirsizlikleri, anlamı karışık bırakılmış
diyalogları, avucumuzdan kayıp giden karakterleri okuru edilgen tutumdan çıkarıp metni anlamlan-
dırmaya zorlar. Okur yazarın edinimine katılacak ve boşlukları kendince dolduracak olduğuna göre,
metin çeşitli okurlar tarafından çeşitli biçimde okunacak farklı şekilde yorumlanacak demektir. Her
roman için sözkonusu olan bu durum Kılavuz gibi metinler için daha da geçerlidir.

1. Metnin tür özelliklerini belirleyiniz.
2. Metin ile metnin konusu, amacı ve hedef kitlesi arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.

3. Metindeki öznel ifadeleri belirleyerek bu ifadelerin metne etkisini açıklayınız.
4. “Kılavuz’un ilk bölümü de böyle yazılmıştır; okurun da Uğur gibi şaşırması, hayret etmesi ve
Uğur’un kaygusunu paylaşması beklenmektedir.” cümlesindeki noktalama işaretlerinin kulla-
nım amaçlarını belirleyiniz.

5. “Sınavda sadece sen ve senin arkadaşın iyi not almış.” cümlesindeki anlatım bozukluğunun ne-
denini belirleyerek cümleyi doğru olacak şekilde yeniden düzenleyiniz.

6. Aşağıdakilerden hangisi konularına göre eleştiri türlerinden biri değildir?
A) Okura dönük eleştiri B) Topluma dönük eleştiri C) Sanatçıya dönük eleştiri
D) Esere dönük eleştiri E) Nesnel eleştiri

7. Aşağıdaki eserlerden hangisi diğerlerinden farklı bir türde yazılmıştır?
A) Tahrib-i Harabat B) Yüz Yılın 100 Türk Romanı C) Destursuz Bağa Girenler

D) Şiir Tahlilleri E) Bize Göre

8. Aşağıdakilerin hangisinde verilen eser, karşısındaki sanatçıya ait değildir?
A) Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış-Berna Moran

B) Eleştiri Günlüğü-Nurullah Ataç
C) Hayat ve Kitaplar-Ahmet Şuayp

D) Hikâye Tahlilleri-Mehmet Kaplan
E) Çağdaş Türk Romanı Üzerine İncelemeler-Gürsel Aytaç

247