Page 11 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 | 8.Ünite

Eleştiri

Metinde Geçen Bazı Kelime ve Kelime Grupları
epikürcü: Antik Çağ Yunan düşünürlerinden transcendance (transandans): Aşma, ululuk,
Epikuros’un haz ve mutluluk dolu bir yaşa- büyüklük, üstünlük.
mı arayan ve öneren öğretisini benimseyen.
uzviyet: Organizma.
konstellasyon (konstilasyon): Bir sistem içinde-
ki ilgili ögelerin birbirine göre konumu.

Metin ve Türle İlgili Açıklamalar

Peyami Safa’nın Yalnızız Romanındaki Anlatım Sanatı adlı eleştiri yazısı, Türkiye Yazarlar Birliğinin
1986 yılında düzenlediği “25 Yıl Sonra Peyami Safa” Anma Semineri’nde Gürsel Aytaç’ın sunduğu bil-
diri metnidir. Yazar bu metinde Peyami Safa’nın Yalnızız adlı romanını anlatım yönünden değerlen-
dirmiş, yaptığı açıklamalarla romandaki anlatım özelliklerinin daha iyi anlaşılmasına katkıda bulun-
muştur. Eseri bilimsel ölçütlere göre incelemiş, yargılarını söz konusu romandan verdiği örneklerle
kanıtlama yoluna gitmiştir:
Kurguya yansıtmayı figürlerin konstellasyonunda, yani roman kahramanlarının çaprazlama konu-
munda gerçekleştiren yazar, karşıtlık ilkesini, anlatımında, üslûpta da duyumsatır. Samim’in konuşmala-
rında belirginleşen çift kutuplu kavramlarla gerçekleştirir bunu. Bir örnek vereyim:
Paris bunların hepsidir. İçinde konservatuar da vardır. Binbir renkli meçhul de. Zengin bir hayal için-
de meçhul daima malûmun en korkunç rakibidir. Ben malûmum. Yani sayısız imkânlar arasında
gerçekleşmiş ve donmuş bir imkânım. Ben bir şeyim, meçhul her şeydir. Fakat... unutma ki ben va-
rım; meçhul yoktur. O sadece olabilir, fakat olmayabilir de! Ben bir realiteyim, o bir imkândır. (s. 151)

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Peyami Safa’nın Yalnızız Romanındaki Anlatım Sanatı adlı metnin eleştirmenin tutumuna göre han-
gi tür eleştiri olduğunu belirleyiniz.
2. Metnin anlam özelliklerini etkileyen kültürel unsurları belirleyiniz.

3. Metinde ortaya konulan tespit ve yorumları, gerekçe ve tutarlılık açısından değerlendiriniz.
4. Peyami Safa’nın Yalnızız Romanındaki Anlatım Sanatı adlı metni Rabia Hatun Şiirleri adlı metinle
aşağıdaki tabloda verilen özellikler açısından karşılaştırınız.
Peyami Safa’nın Yalnızız Romanındaki
Anlatım Sanatı Rabia Hatun Şiirleri

Tür

İçerik

Dil ve anlatım

Anlatım teknikleri

243