Page 9 - Türk Dili ve Edebiyatı 9 | 5.Ünite

Roman

Olay örgüsünün oluşmasında kişiler arasındaki iç ve dış mücadeleler, anlaşmazlıklar çatışmaları
ortaya çıkarır. Olay örgüsüne hâkim olan, olay örgüsünü belirleyen çatışmaya temel çatışma denir.
Diğer çatışmalar, temel çatışmayı destekler.

b. Kişiler: Romanda anlatılan olayları gerçekleştiren kahramanlar-
dır. Gerçek hayatta rastladığımız ya da rastlayabileceğimiz kişilerdir.
! Roman kahramanları ruhsal ve fiziksel özellikleriyle tanıtılır. Metin-
deki rol dağılımlarına göre kişiler; başkahraman, yardımcı kahraman-
lar, karşıt güç şeklinde çeşitlenir. Kişilerin kendine özgü ayırt edici
özellikleriyle diğerlerinden ayrılanlarına karakter; kıskançlık, cimrilik,
Metindeki rol dağılımla- korkaklık gibi benzerlerinin niteliklerini abartılı bir biçimde üzerinde
rına göre kişiler; başkahra- toplayanlarına tip denir.
man, yardımcı kahraman- Yaprak Dökümü adlı romanın başlıca kişileri Ali Rıza Bey, Hayriye
lar, karşıt güç şeklinde Hanım, Ferhunde, Şevket, Leyla, Necla ve Fikret’tir.
çeşitlenir.
Ali Rıza Bey; ailesine, değerlerine düşkünlüğü ve son dönem Os-
manlı aydınını temsil etmesi yönüyle tip özelliği göstermektedir.
Ferhunde ise romanda olayların akışını yönlendirmedeki gücü, et-
kisi ve baskın kişiliğiyle karakter özelliği göstermektedir.

c. Zaman: Romanda işlenen olayların başlangıcından bitimine kadar geçen süre romanın zamanı-
dır. Romanda olayın geçtiği zaman ile geçmiş ve gelecek zaman arasında ilişki kurulabilir.
Yaprak Dökümü adlı romanda olayların başlangıcından bitimine doğru akan bir zaman söz konu-
sudur ancak romanda yer yer zamanda geri dönüşler yapılmıştır.

ç. Mekân: Romanda olayların geçtiği çevre ve yerlerdir. Mekân, olayların gelişimine göre değişiklik
gösterir. Mekân, tasvir edilerek okuyucunun zihninde canlandırılır. Kişilerin karakter özelliklerinin be-
lirlenmesinde içinde yaşadıkları mekân da etkili olduğu için romanda mekân betimlemelerine geniş
yer verilir.

Yaprak Dökümü adlı romanda olaylar ağırlıklı olarak İstanbul’da geçmektedir. Adapazarı ve Suriye
de mekân olarak romanda yer almaktadır.

149