Page 80 - Özel Eğitim İhtiyacı Olan Öğrenciler

ORTAÖĞRETİM KADEMESİNDE KAYNAŞTIRMA/BÜTÜNLEŞTİRME YOLUYLA EĞİTİM UYGULAMALARI

2. Bedensel Yetersizlik / Süreğen Sağlık Sorunları Olan Öğrenciler Nedenleri ve Türleri

Önceki bölümde, bedensel yetersizliklere yol açan sorunların veya bozuklukların sınıflandırılmasına gi-
riş niteliğinde değinilmiştir. Örneğin metinde ana kategori olarak ele alınan Serebral Palsi'nin (CP) alt tipleri de
sınıflandırma açısından bilgi vermektedir. CP; spastik, ataksik, diskinetik ve karışık olmak üzere dört ana grupta
incelenmiştir. Ayrıca CP'nin vücutta etkilediği bölgelere göre de bir sınıflandırma yapılabilir: diplejik (özellikle
her iki bacakta belirgin, kollarda ise çok hafif tutulum), hemiplejik (vücudun bir yarısında tutulum) ve quadrip-
leji (dört uzuv ve gövde tutulumu). Bu Latince kavramlar, CP'li öğrencisi olan bir öğretmen için pratikte kavramı
anlamayı kolaylaştıracak ek bilgiler sağlamak adına faydalı olacaktır.

İnsanlar, sadece biyolojik varlıklar olmanın ötesinde psikolojik ve sosyal varlıklardır. Bu nedenle be-
deni etkileyen bozukluklar bireyler üzerinde çeşitli etkilere sahip olabilir ve işlevsellik düzeylerinde farklılıklar
yaratabilir. Bu, aynı tanıya sahip iki CP'li öğrencinin farklı işlev düzeylerine sahip olabileceği gerçeğini ortaya
koyar. Sağlık sisteminden alınan engellilik raporu, öğrencilerin eğitim sistemine yönlendirilmelerini ve öğretim
süreçlerinden faydalanmalarını sağlamak amacıyla kullanılmasına rağmen, her öğrencide bozukluğun etkile-
diği yapılar (kas-iskelet sistemi, sinir sistemi ve bazı durumlarda solunum veya sindirim sistemleri) ve bu yapıla-
rın bozulma derecesi farklılık gösterebilir. Bu, öğrencinin aktivite düzeyinin değişik olmasına yol açar. "Aktivite",
günlük yaşamın (giyinme, yemek yeme, yürüme, kalem tutma, yazı yazma, okuma ve konuşma gibi) temel ve
ileri düzey becerilerini içerir. Böylece, bedensel yetersizlikleri olan iki öğrenci arasında aktivite düzeylerinde
farklılıklar görülebilir. Aynı yaş ve tanıya sahip iki öğrenci örneğinde biri bağımsız yürürken diğeri koltuk değ-
nekleriyle yürüyebilir. Bağımsız yürüyebilen öğrencinin daha anlaşılır konuşması ve daha iyi yazı yazma becerisi
olabilir. Bu durum, öğretmenlerin öğrencilerinin işlev düzeylerine göre eğitim yöntemlerini ayarlamaları ve ço-
cukların işlevlerini artıracak çevresel düzenlemeler yapmaları gerektiğini gösterir (Şekil 1).

Sağlık Koşulları
(Bozukluk/Hastalık)

Vücut yapı ve işlevleri Aktivite Kalıtım

Çevresel faktörler Bireysel faktörler

Örneğin sınıftaki sıraların birbirine çok yakın olması, Serebral Palsi (CP) tanısı almış bu iki öğrenci-
nin sınıfa girdikten sonra kendi sıralarına gitmelerini ve oturmalarını zorlaştıran bir çevresel engel teşkil eder.
Benzer şekilde, CP ile birlikte görülebilen görme kusurları nedeniyle öğrencinin sınıfta orta veya arka sıralarda
oturması, öğretmeni ve tahtadaki yazıları takip etmeyi güçleştiren başka bir engeldir. Bu durumlar göz önüne
alındığında öğretmenlerin tanı veya yetersizlik türüne odaklanmak yerine öğrencinin mevcut yeteneklerine ve
zorlandığı noktalara (güçlü ve zayıf yönlerine) odaklanarak aktivite düzeylerini yükseltmek için çevresel en-
gelleri mümkün olduğunca azaltmaya yönelik çabalar göstermeleri önemlidir. CP'li öğrenciler için işlevsel bir
sınıflandırma Tablo 3'te sunulmaktadır.

80