Page 76 - Özel Eğitim İhtiyacı Olan Öğrenciler

ORTAÖĞRETİM KADEMESİNDE KAYNAŞTIRMA/BÜTÜNLEŞTİRME YOLUYLA EĞİTİM UYGULAMALARI

GY olan bireylerde görme becerilerinin kullanımı ile ilgili güçlük yaşadıkları alan işlevsel görme alanıdır.
İşlevsel görme becerileri, GY olan bireylerin günlük yaşamda görme yeterliliklerini en üst düzeyde kullanabil-
meleri için oldukça hayati becerilerdir. İşlevsel görme becerileri arasında; izleme, odaklanma, görme alanı,
görme keskinliği, renk görme, kontrast duyarlılığı ve ışık duyarlılığı becerileri bulunmaktadır (Aslan & Çakmak,
2016). GY olan bireyler bu becerilerde sınırlılıklara sahiptir. Erken çocukluk döneminden itibaren bu becerile-
rin eğitimi hedeflenmektedir. GY olan bireylerde, toplumsal yaşamda bağımsızlığa ulaşmalarında diğer kritik
beceri alanlarından biri ise bağımız hareket becerileridir. Bağımsız hareket becerileri, yönelim (tasarım) ve do-
laşım (hareket) becerilerinden oluşmaktadır (Altunay-Arslantekin, 2015). Bu beceriler, diğer beceriler gibi GY
olan bireylerde erken çocukluk döneminden itibaren eğitsel değerlendirmesi ve müdahalesi yapılan beceriler-
dendir. Diğer yandan, GY olan bireylerin, teknolojik olan veya olmayan yardımcı araç gereçlerden yararlan-
malarının desteklenmesi oldukça önemlidir. Baston, rehber köpek, Braille alfabesine dayalı okuma yazma araç
gereçleri, sesli tablet veya bilgisayar uygulamalarından yararlanmaları için okul öncesi dönemden başlayarak
eğitim hayatlarının tüm kademelerinde bu araç gereçlerin kullanımı veya destek alma becerilerinin geliştiril-
mesi hedeflenmektedir.

Braille Yazı Sistemi
Braille yazı; görme yetersizliği olan bireyler için geliştirilmiş, altı nokta adı verilen standart bir nokta
düzeni üzerine kurulmuş, uluslararası düzeyde kullanılan bir yazı sistemidir. Braille yazıda, basılı yazıda var olan
tüm semboller mevcuttur. Her bir Braille sembol solda dikey üç, sağda dikey üç noktanın birleşiminden oluşan
altı nokta ile oluşturulur. Başka bir deyişle, altı noktanın çeşitli kombinasyonlarının kabartma hali ile Braille yazı
meydana gelir. Söz konusu altı noktada her bir noktanın bir numarası vardır. Bu nokta numaraları hiçbir zaman
değişmez. Braille yazı sistemi oldukça yer kaplayan bir yazı sistemidir. Basılı yazıda yarım sayfa olan bir me-
tin, Braille yazıda bir iki sayfa sürebilir. Bu nedenle Braille yazı sisteminde kısaltma yöntemine gidilerek yerden
tasarruf edilmesi ve hızlı okuma yazmanın gerçekleşmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda her dil için o dile özgü
Braille kısaltma sistemi oluşturulmuştur.
Braille Tablet ve Kalemin Kullanımı
Braille tablet iki kapağı (alt ve üst) olan A4 boyutunda, Braille yazı yazmak için kullanılan bir araçtır.
Braille tabletin alt kapağında altı nokta yuvalarından oluşan satırlar bulunmaktadır. Söz konusu altı nokta yu-
valarının her birine bir Braille sembol denk gelmektedir. Braille tabletin üst kapağında ise alt kapaktaki Braille
yuvalarına karşılık gelen boş kutucuklar mevcuttur. Braille kâğıt bu iki kapak arasına yerleştirilir. Braille kalem,
sembolleri kabartma olarak yazabilmek amacıyla ucu sivri olarak tasarlanmış bir araçtır.
Braille Daktilo Kullanımı
Braille daktilo, üzerinde altı noktayı temsil eden altı tuş ve yazma sırasında kullanılacak diğer adımlar
için ilgili tuşların bulunduğu Braille yazı aracıdır. Braille daktiloda bulunan sol taraftaki tuşlar içten dışa doğru
1, 2 ve 3. noktalara, sağdaki tuşlar ise içten dışa doğru 4, 5 ve 6. noktalara karşılık gelmektedir. Sol ve sağ ellerin
işaret, orta ve yüzük parmakları sırası ile bu tuşların üzerine yerleştirilir. Ortadaki tuş boşluk tuşudur. Bu tuşa
başparmaklar yerleştirilir. Tuşların solunda satır atlama tuşu, sağında bir harf geri tuşu yer almaktadır.
Braille Matematik Sembolleri
Braille yazıda rakamlar, Braille alfabesindeki (Türkçe karakterler hariç) ilk 10 harf ile oluşturulmuştur
ancak Braille yazıda rakamlar ve harflerin birbirine karışmaması için rakam işareti kullanılır. Örneğin rakam
işareti sembolünden hemen sonra “A” harfini görmek, orada 1 rakamının yazılı olduğunu ifade eder.

Küptaş Kasa ve Küptaşların Kullanımı
Küptaş kasa ve küptaşlar, görme yetersizliği olan bireyler için kareli defter mantığında üretilmiş bir ma-
tematik aracıdır. Küptaş kasa üzerinde satır ve sütun biçiminde kare kutucuklar mevcuttur. Küptaşlar, küp şek-
lindedir ve her birinde altı yüzey vardır. Küptaşların beş yüzeyinin her birinde birbirinden farklı Braille semboller,
bir yüzeyinde ise kabartma çizgi bulunmaktadır. Küptaşın Braille sembol olan yüzeyleri ile rakamlar, kabartma
çizgi olan yüzeyi ile işlem işaretleri oluşturulur. Küptaşlar, istenen sembol üstte olacak şekilde çevrilerek küptaş
kasadaki kutucuklara yerleştirilir.

76