Page 154 - DESEN 11

4. ÜNİTE DESEN ÇALIŞMALARINDA PORTRE

ölçü olarak kabul edilmiş ve anatominin oranları
baş ölçüsüne göre belirlenmiştir. Dolayısıyla baş
tüm vücudun oranını belirleyen birim olmuştur.
İnsan başı çiziminde başı oluşturan uzuvlar arasın-
daki ölçü ve orantıların bilinmesi gerekmektedir.
Ancak başın, ölçü birimi olmasının dışında sanatsal
bir temsiliyeti de vardır. Model alınan kişiye ben-
zemesi ve karakterini yansıtan yüz ifadesine odak-
lanılmış olmasından dolayı bu sanat portre olarak
tanımlanmaktadır.
• TDK sözlüğüne göre portre “bir kimsenin yağlı
boya, sulu boya, kara kalem vb. bir yolla yapıl-
mış resmi” veya “bir kimsenin, bir şeyin sözlü
veya yazılı tasviridir.”
• Portre; geçmişte veya günümüzde yaşayan
kişilerin görüntüsünü diğer insanlara tanıtan,
gösteren, insan yüzünün bir yansımasıdır (Gör-
sel 4.4). Sanat tarihi içinde konu olarak dinsel
veya günlük yaşamı betimleyen resimlerdir.
• “Portre, insan yüzünü gerçekçi anlayışla be- Görsel 4.4: Otoportre, 1655, Rembrandt van Rijn,
timleyen resim ya da heykel yapıtı” olarak ta- Bridgewater Koleksiyonu, Ulusal Sanat Galerisi, ABD
nımlanır (Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü,
Sözen ve Tanyeli, 2011: 249). (Görsel4.5 ve
4.6).

Görsel 4.5: İmparator Gaius’un Caligula’nın mermer Görsel 4.6: Atatürk büst portresi, ?, Ali Hadi Bara,
büst portresi, M.S. 37-41, Metropolitan Müzesi, ABD Resim Heykel Müzesi, İstanbul

• Portre kelimesi, Orta Çağ’da Latince yeniden üretmek anlamına gelen “protraho” sözcüğünden
türemiştir. “Kopyasını yapmak” anlamına gelir.
• “Resimde, çizimde ya da heykelde, ölü ya da sağ, gerçek ya da düşsel bir kişinin bireysel özellikle-
rini betimleyen, figürler portre olarak adlandırılır.”

152