Page 150 - DESEN 11

c) Füzen: Söğüt veya üzüm dallarının havası alınmış özel kaplar içinde fırınlanıp kömür hâline getiril-
mesi ile elde edilmektedir. Kömür çubuklar, sıkıştırılmış çubuklar ve füzen kalemleri şeklinde kullanı-
labilen en eski çizim malzemesidir. Üç boyutlu algılanan formun yapısını ve içinde yer aldığı atmosferi
görsel elemanlarla organize edip iki boyutta yansıtmanın en elverişli tekniklerinden biridir. Füzen tekniği
ile geniş yüzeylerin kolaylıkla kapanması sağlanır.

Füzen kalemleri ile desen çiziminde özel etkiler oluşturmak mümkündür. Füzeni dikey konumda tutarak
çizgiler, yatay konumda yüzeye sürerek lekesel değerler, toz hâline getirip elle veya fırça ile dağıtarak
çok açık tonlar, kaynaştırarak ise yumuşak ton geçişleri yaratılabilir (Görsel 5.14). Çizilen yerleri silgi ile
silerek de formun ışıklı alanları belirlenebilir. Teknik özelliği nedeniyle füzen, çabuk silinebilen ve dağı-
lan hatta üflemeyle bile dağılabilen bir malzemedir. Bu nedenle çalışma aşamalarında ve çalışma ta-
mamlandıktan sonra fiksatif sprey ile yüzeye yapışmasını sağlamak gerekmektedir. Bugün hazır satılan
bu malzemeyi, geçmişte sanatçılar kendileri hazırlamış veya füzenin yüzeye tutunması için yüzeye özel
işlem uygulamışlardır. 15. yüzyılda İtalya’daki sanatçılar, tutkallı kâğıt üstüne çizdikleri füzen desenlerini
su buharına tutarak sabitlemiştir.

Görsel 5.14: Bir Adamın Büstü, Anonim, İtalyan, 16. yüzyıl, Metropolitan Müzesi, ABD
148