Page 223 - DESEN 9

6. ÜNİTE ANTİK MODELDEN DESEN ÇALIŞMALARI

OKUMA PARÇASI

ANTİK ÇAĞ SANAT TARİHİ
Grek Sanatı
Johann Joachim Winckelmann (Yohan Yoahim Winkelman) bilimsel arkeolojinin ve sanat tarihi
biliminin kurucusu sayılır. Baş yapıtı olan “Antikçağ Sanat Tarihi”ni 1764 yılında yayımladı. O, bu
eserinde yalnız sanat tarihini değil, Grek (Yunan) sanatının da gelişmiş sistemini betimler. (…)

Grek sanatının ulaştığı üstünlüğün nedeni ve temeli; kısmen iklimin etkisi, kısmen yasalar ve yö-
netim ve bu nedenle oluşan düşünme tarzıdır. Bütün bunların, sanatçıya gösterilen saygıya, Grek
sanatının geleneğine ve uygulanışına katkısı hiç de az değildir. İlkimin etkisi, sanatın filiz verdiği
tohumları canlandırmış olmalıdır ve bu tohumlar için Grek toprakları seçilmiş bir zemindi; (…)
Doğanın sisler ve ağır dumanlar tarafından sarılıp sarmalandığı yerde, bedene erkenden olgun
bir biçim verir; Güçlü insanlar, özellikle kadınlar hâlinde yücelir ve aynı doğa, Grek topraklarında
insanları en zarif biçimiyle tamamlayacaktır. (…) Güzellik onlardan başka hiçbir halk tarafından
bu kadar saygı görmemiştir. (…)
Bir kişinin anısını kendi figürü aracılığıyla korumak için sanata çok erken başvurulmuştur ve bu
konuda her Grek yolu açıktı. Karakterleri özellikle meydana çıktığı zaman Grekler öğrendikleri
şeylerin peşini hiç bırakmadığı için, ilk ödüller de beden eğitimi alanında koyulmuştur. Bunu
Elis’teki, daha 38. Olimpiyatlar’da dikilmiş olan Eutelides (Yudelides) adında Spartalı bir güreş-
çinin heykelinden öğreniyoruz ve bu olasılıkla ilk defa olmamıştır. (…)

Grek Heykel Sanatındaki Mekanik Kısımlar
Sanatın gelişmesine ve çöküşüne dair araştır-
mayla birlikte, Grek sanatındaki üstünlüğün
nedenlerini, bu sanatın başlangıcını ve özünü
açıkladıktan sonra, nihayet Grek sanatındaki
mekanik kısımları ele alan. (…) parçaya geliyo-
ruz. Sanatın bu kısmı, öncelikle Grek heykel-
tıraşların işlemiş olduğu malzemeyi ve işleme
tarzını içeriyor. (…)
Grek beyaz mermerin en mükemmel çeşitle-
ri, Paros (Peros) Adası’ndaki Laygdos (Laygı-
dos Dağları’ndan çıkarılan, Grekler tarafından
“lygdinos” da denilen Paros mermeri ile Plinus
(piliniyus)’un hiç sözünü etmediği, Atina yakın-
larında çıkarılan Panthelikon (Pantelikon) mer-
meridir. (…) Beyaz mermerin küçük ve iri ta-
nelisi mevcuttur, yani ince ve kaba kısımlardan
müteşekkildir; tane ne kadar inceyse, mermer
o kadar mükemmel olur. Hatta mermeri, süt
gibi bir kütleden maddeden ya da hamurdan
dökülmüş gibi tanesiz görünen heykeller vardır
ve bu mermer kuşkusuz en güzelidir. (…)
Mermer heykellerin büyük çoğunluğu tek par-
Görsel 6.32: Boksör, MÖ 4. Yüzyıl sonu, Yunan, ça hâlinde işlenmiştir, hatta Platon “Devlet”
Helenistik Dönem, Ulusal Roma Müzesi, İtalya

221