Page 224 - DESEN 9

6. ÜNİTE ANTİK MODELDEN DESEN ÇALIŞMALARI

OKUMA PARÇASI

inde, heykellerin tek parçadan yapılması için
bir yasa önerir. (…) ilginç olan, en güzel mer-
mer heykellerin birkaçında daha başlangıçta
başların ayrı yapılmış sonradan eklenmiş ol-
masıdır. (…)
İnsan bedenindeki kısımların güzelliğine ge-
lince, bu konuda en iyi öğretmen doğadır;
zira ayrıntıda doğa sanatı, bütünde ise sanat
doğayı aşabilir. Bu durum özellikle, resim sa-
natının çok yaklaşabildiği kısımları canlandır-
maya ehil olmayan heykeltıraşlığı ilgilendirir.
(…)
Grek sanatının yeniden canlandığı günlerde
Antheos (Anteyos), Callisratos (Kalizratos),
Athenaeos (Afeneyos), güzel bir Hermaph-
rodite (Hermaafrodait)’in ustası Polykles
(Polikles), ressam ve filozof Metrodoros
(Metredoros) gibi sanatçılar ve başkaları
ünlenmişti; (…) Atinalı Apollonios (Apolo-
niyos) de olasılıkla bu dönemdendir; zira Görsel 6.33: BelvedereTorsu, MÖ I. yüzyıl,
Belveder’deki Torso’nun üstünde yeralan Apollonios, Vatikan Müzesi, İtalya
adındaki harflerin biçimine göre Büyük İs-
kender’den bir süre sonra yaşamış olmalıdır.
Çok yıpranmış ve tahrip edilmiş; başı, kol ve bacakları olmayan bu Torso, sanatın gizlerine gir-
meye muktedir olanların karşısına bugün bile eski güzelliğinin tüm görkemiyle çıkmaktadır. Bu
sanatçı, (…) doğayı aşan ve olgunluk çağında bir erkek bünyesine ait yüce bir ideal gibi görünen
Herakles’de (Herkül) bunu gerçekleştirmiştir. (…) Heykelden geriye kalanların durumuna bakarak
bir yargıya varılacak olursa onun adeta yukardan bakarken eğilen sırtının sezdirdiği gibi eline
dayadığı, ileriye dönük başıyla ve başardığı büyük işleri neşeyle düşünerek oturduğunu söyle-
yebiliriz. Kabarık geniş göğsü, dev Geryon’u sıkarak ezen göğüstür, (…) Sanatçı, bedenin çevre
hatlarında bir biçimin başka bir biçime hiç durmadan akışına ve dalgalar gibi yükselip alçalarak
birbiri içine geçen kasların gerilimine hayranlık uyandıracak bir tarzda biçim vermiştir. Beden
yağlı bir deriyle kaplı gibidir, kaslarda hiçbir fazlalık yoktur, böyle dengeli bir kaslılık başka hiçbir
tasvirde görülmez. Hatta bu Herakles, sanatın yüce bir dönemine Apollon’dan bile daha yakındır.
Kardinal Alexander Albani’nin (Aleksandır Albani) resim koleksiyonunda en ünlü sanatçıların bu
Torso’ya göre yaptığı çizimler vardır, ne ki bunların tamamı özgün eser karşısında geriye yansıtıl-
mış zayıf bir ışık gibidir. (…)

Herakles Torso’su özgünlüğünü kaybetmeden önce Grek sanatının son mükemmel eseri gibi
görünmektedir.
• Okuma parçasında anlatılan sanat olaylarını ve sanatçıları dünya sanat tarihine katkılarını, dürüstlük,
sabır, sorumluluk değerleri açısından değerlendirerek düşüncelerinizi söyleyiniz.

Kaynak: Antik Çağ Sanat Tarihi, 2012, Winckelmann, J. J. (2012) (Çev. O. Özügül). İstanbul: Say Yayınları (Orijinal yayın
tarihi, 1764) (s. 113, 114, 115, 202, 203, 204, 290 ve 291)

222