Page 26 - DESEN 9

1. ÜNİTE DESENİN TANIMI VE ÇEŞİTLERİ

Kâğıt Çubuk
Özel bir yumuşak kâğıdın rulo hâline getirilip preslenmesiyle kalem hâline getirilmiş, iki ucu açılmış bir
kaleme benzer (Görsel 1.20). Tonları açmak, kaynaştırmak veya dağıtarak yaymak, yumuşak geçişler
elde etmek için kullanılır. Kaynaştırma işlemi sırasında hem çizgileri birleştirir hem de aralarında kalan
beyaz boşlukları kapatmayı sağlar. Kâğıt çubuğun sivri ucu koyu, kalın; küt ucu da açık tonlar için kulla-
nılır. Ancak kâğıt çubuklar gereğinden fazla kullanılırsa çizgilerin kalitesi ve canlılığı kaybolabilir.

Görsel 1.20: Farklı kalınlıklarda kâğıt çubuk

Silgi
Desenin bir yanlışını düzeltme, temizleme, çizgileri kaynaştırma, koyu bir tonun üzerine ışıklı alanlar
oluşturma vb. işlerde kullanılır (Görsel 1.21). Silginin, çizim sırasında sanatçının çizimine katkı sunan da
bir yönü vardır.

Bugün çok sayıda türü ve işlevi olan silgiler vardır. Bunlardan bazıları dikdörtgen, bükülebilen hamur sil-
giler; içerisinde kauçuk oranı fazla olan, çok yumuşak silgiler; leke bırakmayan, formüllü silgilerdir. Bun-
ların dışında sapında açma-kapama düğmesi bulunan, elle tutulan elektrikli silgiler de vardır. Bu silgiler
farklı en ve uzunlukta silgi şeritleri takılarak kullanılır. Genellikle grafit ve mürekkep silmede kullanılır.

Yoğrulabilir hamur silgi, geleneksel anlamda silmek için değil, uygulanan grafit veya kömür parçacıkla-
rının bir kısmını emmesi için kullanılır. Kâğıdın yüzeyindeki istenilen nokta üzerine bastırılarak çizim iz-
lerini toplamak için kullanılabileceği gibi bir çizim aracı olarak da kullanılabilir. Bu özelliklerinden dolayı
sanatçıların çoğunlukla tercih ettiği bir silgi türüdür.

Görsel 1.21: Silgi çeşitleri

PERFORMANS

• Bu bölümde, desen çalışmalarında kullanılan malzemelerin genel bilgisini aldınız. İlginizi
özellikle çeken bir malzemenin tarihsel sürecini ve sanat uygulamalarındaki etkisini dikkate
alarak bir araştırma yapınız.
• Araştırmanızı en fazla on dakikalık bir sunumla sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.

24