Page 27 - DESEN 9

1. ÜNİTE DESENİN TANIMI VE ÇEŞİTLERİ

1.2. DESEN ÇEŞİTLERİ

1.2.1. Desen Çeşitlerinin İncelenmesi

Desen, plastik sanatlar içinde farklı şekillerde sınıflandırılmıştır. Genel olarak desen, niteliği ve kullanılan
görsel elemanlar açısından iki şekilde sınıflandırılabilir.
Nitelik açısından, akademik ve artistik desenden bahsedilebilir.

Akademik desen: Avrupa’da Rönesans’la başlayıp sonrasında açılan güzel sanatlar akademilerinin ge-
leneksel tavrının ifadesidir. Adnan Turani’ye göre “Akademi; geleneksel anlamda güzel sanat alanında,
belli bir görüşün dışına çıkılmadan yapılan kişilikten yoksun çalışmalara denir.” Modelden yapılmış in-
san resmi olarak da açıklanabilir (Görsel 1.22). Antik Yunan ve Roma eserlerinin merkez alındığı, ana-
tomi ve perspektif kurallarının uygulandığı, objektif anlatımın hâkim olduğu, yaratıcılığın bulunmadığı
desenler için “akademik” ifadesi kullanılır.
Artistik desen: Konu ve nesne anlatımında sanatçının yaratıcı ve özgün ifadesinin hâkim olduğu desen
türüdür (Görsel 1.23). Her sanatsal çizgi onu çizenin el yazısı, imzası gibi kişisel özellikler taşır. Desen-
de yaratıcı ve özgün olmak, kişisel üsluba ve teknik hâkimiyete ulaşmış olmak artistik desenin niteliği
açısından önemlidir.

Görsel 1.22: Baş Çizimi, ?, Michelangelo, Metropolitan Görsel 1.23: Okuyan Genç Kadın, 1909-10, Umberto
Müzesi, ABD Boccioni (Umberto Boççini), Metropolitan Müzesi, ABD

Görsel elemanlar açısından çizgi, ton ve leke ile yapılan desenlerden bahsedilebilir.
Çizgi ile desen: Çizgi, görsel elemanlar arasında en eskisi ve önemlisidir. Tek başına birçok işleve
sahiptir. Çizgi çok çeşitli çizim malzemeleriyle ifade edilebilir ve çeşitli yöntemlerle çizgisel çalışmalar
yapılabilir.

25