Page 27 - GRAFİK TASARIM 11

İlk insanlar mağara duvarlarına, kayalara yaşadıkları olayları an- Görsel 1.29:
latan, yazı niteliği taşımayan resim ve çizimler yapmışlardır. Bu Sümer çivi yazısının gelişimi
resim ve şekillerin gelişmesiyle ideografik (yazıda, sözcüklerin
harfleri gösterilmeden doğrudan doğruya fikri ifade eden işaret)
yazı ortaya çıkmıştır. Ancak bu resim ve şekiller, kendisini değil
de anlamını tanımlamaktaydı. Örneğin bir kuş resmi kendisini
değil “uçmak” eylemini karşılıyordu.
İlk çağlardaki yazılara “resim-yazı” denilmektedir. Resim-yazının
Sümerler, Mısırlılar, Asurlar, Çinliler ve Göktürkler tarafından kul-
lanıldığı bilinmektedir. Çin, Sümer, Mısır ve Mezopotamya’daki
resim-yazıların tarihi MÖ 3500 yıllarına kadar uzanmaktadır. Ya-
zının evrimi, Sümerlerin bulduğu yazı ile Çin yazısı olmak üzere
iki büyük grupta gerçekleşmiştir.

Arkeolojik kazılardan elde edilen bulgular ışığında Sümer yazı
sisteminin “bilinen” en eski yazı sistemi olduğu söylenebilir (Gör-
sel 1.29). Sümer rahipleri, tapınak ve depolarda bulunan malları
kayıt altına almak amacı ile yazıyı kullanmışlardır.
Yazı bulunmadan önce resimsel yaklaşım ve benzeştirme ile bi-
çimler kullanılmıştır. Resim-yazının değişim süreci Sümerlerde
“çivi yazısı”na doğru yönelmiştir. Sivri aletlerle yumuşak kil üze-
rine ucu sivri bir çubukla yazılan yazılar ve tabletler pişirildikten
sonra sabitleniyordu. Hititler ve Persler de yazılarını kilden tuğla-
lar üzerine ince, sivri uçlu nesneler ile yazmışlardır. Babil İmpa-
ratorluğu’nun ilk kralı Hammurabi’nin kanunları (Görsel 1.30-31)
taş üzerine çivi yazısı ile yazılmıştır (MÖ 1930-1880).

Etkinlik

“Söz uçar, yazı kalır.” atasözünün anlamını tartışınız. Yaşadı-
ğınız olaylarla örnekleyiniz.

Görsel 1.30:
Hammurabi Kanunları steli,
Louvre (Luğr) Müzesi, Paris

Görsel 1.31:
Hammurabi Kanunları (ayrıntı)
25