Page 268 - SANAT ESERLERİ ANALİZİ 12

Tahtın sol tarafında, oturmakta olan dört filozof ve bu filozofların
da önünde, kitaplar bulunmaktadır. İskender [Görsel 4.92 (a)] ile
konuşan ve yanında “hükema” yazısı bulunan filozof bu grubun
en başında oturur. Tahtın yan tarafında, elinde siyah mendili, ba-
şında tüylü şapkası ile oturan kişinin yanında “elçi-i Dara” yazılı-
dır [Görsel 4.92 (b)]. Dara’nın elçisinin şaşkınlıkla izlediği horoz
yerdeki yemleri yemektedir [Görsel 4.92 (c)]. Geriye doğru uza-
nan, açık pembe renkli sarp kayalıklardan oluşan tepe, tepenin
sol yanında üç kişi, bu sohbeti izlemekte, sağ yanda ise çeşitli
hayvanlar görülmektedir. Gökyüzü altın yaldızlıdır.

Eser Bilgisi
Eser İskender’in Dara’nın elçilerini kabulünü konu alır. Babasının
yerine tahta geçen İskender Dara’dan haraç ister, bunun üzerine
Dara elçilerini göndererek duruma açıklık getirmek ister. Firdev- Görsel 4.92 (a)
si’nin Şehname’sinden alınan konu aherli kağıt üzerine doğal bo-
yalarla kitabın satırları arasında yer alır.

Çözümleme

Konu dikdörtgen bir kadrajda dikey olarak anlatılmaktadır. Sah-
nenin ortasında sedirde oturan figür diğer figürlere oranla daha
büyük olarak resmin merkezine yerleştirilmiş, diğer figürler önem
sırasına göre tahtın etrafında oturmaktadır. Açık renk arka plan
önünde koyu yeşil zemin ile sanatçı pastel tonlarına boyadığı fi-
gür giyisilerini yerleştirmiştir. Yukarı doğru açık renklerle daralan
dağ sırasının da arkasına insan ve çeşitli hayvanları altın yaldız
üzerine boyanmıştır. Sahnenin sağında selvi ağacı ile dikey ha-
reket yakalanırken geriye doğru kıvrılan nehir hareketlilik sağla-
maktadır.

Yorumlama
Sahnenin ortasına yerleştirilen önemli figür ve diğer figürlerde-
ki yüz ifadeleri konuya dikkati çeker. Ayrıca figürlerin kıyafetleri Görsel 4.92 (b)
incelendiğinde aralarındaki hiyerarşik farklılıkları da sanatçının
önemsediği gözlenir. Ağırlıklı olarak koyu rengin hâkim olduğu
bu çalışmada sırasıyla altın yaldız, açık renk zemin ve koyu ye-
şil bitki örtüsü sahnenin farklı bölümlerini oluşturur. Figür, doğa
elemanları, hayvanlar ve çeşitli eşyalarda geometrik formlar kul-
lanılmıştır.

Yargı
Bu minyatür Osmanlı-İran savaşlarını anlatan Şecaatname adlı
eserin sayfaları arasında yer alan Firdevsi’nin Şehnâme’sinden
Dara ile İskender öyküsünü tasvir ettiğinden sanatçı anlatılanlara
bağlı kalmıştır. Bu nedenle eser öncelikle belge değeri taşır ve
anlatımcı bir yaklaşımla resmedilmiştir.

Görsel 4.92 (c)

SANAT ESERLERİ ANALİZİ 265