Page 12 - GENEL SANAT TARİHİ 9

KİTAP TANITIM SAYFASI

Bilginiz Olsun

Öğrencilere farklı bir bilginin
verildiği bölümdür.
GENEL SANAT TARİHİ TARİH ÖNCESİ ÇAĞLAR VE ANADOLU SANATI
Çatalhöyük’te yaşayan insanlar; erkek mezarlarına çakmak taşından yapılmış kamalar, ok, mızrak Çayönü halkı, ev mimarisi konusunda önemli adımlar atmıştır. Yuvarlak planlı basit kulübeler şeklinde
uçları, mermer topuz başları, obsidiyen taşı bıçaklar, orak, kazıyıcılar, kemik toka ve çengeller ile tasarlanan evler, daha sonraları taş temelli, kerpiç duvarlı karmaşık yapılara doğru bir gelişim
kilden damga mühürler; kadın mezarlarına ise boya paletleri, doğal camdan aynalar, kemik iğneler, göstermiştir. İyi tasarlanan evlerin kullanım ve yaşam alanları belirlenmiştir (Görsel 2.34).
yeşil taştan minik gerdanlıklar, pişmiş toprak, bakır ve çeşitli taşlardan boncuklar bırakmışlardır
(Görsel 2.31 ve 2.32).
SAZ VEYA DERİ
SAZ ÜZERİNE KİL SIVA
AĞAÇ İSKELET
TAŞ IZGARA TEMEL
Görsel 2.34: Yuvarlak planlı Çayönü evleri temsilî çizim
Maden Çağı’nda Anadolu’da Yerleşim Yerleri
Maden Çağı’nda Anadolu’da Truva (Çanakkale), Alacahöyük (Çorum), Kültepe (Kayseri), İkiztepe
Görsel 2.31: Çakmak taşı aletler, Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Ankara Görsel 2.32: Süs eşyaları, Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Ankara
(Samsun) ve Alişar (Yozgat) gibi önemli yerleşim yerleri bulunmuştur.
BİLGİNİZ OLSUN Obsidiyen: Volkanik patlamalar sonucu yeryüzüne çıkan lavların hızlıca
Görsel Analizi soğuması ile oluşan bir cam türü. GÖRSEL ANALİZİ Aşağıda Truva’ya ait 2.35 numaralı görsel yer almaktadır. Görseli inceleyiniz
ve soruları cevaplayınız.
2
Çakmak taşı: Silisyum dioksin çökelmesi ile oluşan, çok sert ve düzgün
yüzeyler hâlinde kırılması nedeniyle çeşitli aletlerin yapımında kullanılan
bir taş türü. Demir veya çeliğe sürtüldüğünde kıvılcım çıkarttığı için bu taşa
çakmak taşı adı verilmiştir.
Öğrencilerin görsellerle ilgili C) Çayönü
Çayönü yerleşimi, Diyarbakır sınırları içinde, Ergani ilçesinin 7 km kadar
analiz ve yorum becerilerini güneybatısında bulunan bir yerleşme yeridir. Bölgede yerleşimin
MÖ 10.200 yıllarında başladığı ve MÖ 4.200’lü yıllara kadar devam ettiği
düşünülmektedir. Çayönü, Anadolu’da çanak çömleksiz Neolitik Dönem’e
geliştirmek amacıyla ait bir köyün en kapsamlı görüntülerinden birini yansıtmaktadır. Köy
hayatının en eski örneklerinden olan Çayönü yerleşmesinin önemi; yabani
oluşturulan bölümdür. buğday, mercimekgiller gibi bitkilerin yetiştirilmesi, koyun ve keçinin
evcilleştirilmesinden kaynaklanmaktadır (Görsel 2.33).
Kazılarda MÖ 8.500 yıllarından kalma buğday ve baklagillere rastlanmıştır.
Diğer taraftan Çayönü, avcı toplayıcı yaşam sürerken henüz tarımın
yapılmadığı, hayvanın tam anlamıyla evcilleştirilmediği dönemde köyden
kente geçiş aşamasını yaşayan yerlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu geçiş sürecinde mimari yapılaşma, kentleşmenin önemli bir unsuru
olarak karşımıza çıkmaktadır. Gerek mimari planlar gerekse yerleşim
düzenleri, iç dizaynlar, kullanım amaçları ve özellikle tapınaklardaki
süslemeler; dönemin şartlarına göre ileri düzeydedir. Bu bağlamda
Çayönü yerleşkesi hem çanak çömleksiz dönem hem de çanak çömlekli
dönem olmak üzere neolitik açıdan araştırmacılara önemli katkılar Görsel 2.35: Truva’nın katmanlarını gösteren temsilî çizim
sağlamıştır. Çayönü‘nde çok sayıda küçük alet ve eser bulunmuştur. 1. Görseldeki dokuz katmandan ne anlıyorsunuz?
Sıklıkla av hayvanlarının kemiklerinden iğneler, saplar, oraklar çengeller, Görsel 2.33: Çayönü insanları
Anadolu’nun ilk çiftçileridir
Sayfa Numarası boncuk, halka, düğme ve basit kaplar ortaya çıkarılmıştır. (Temsilî). 2. Dönemin kent mimarisi hakkında neler söylenebilir? 43
42
Sayfa numaralarının
verildiği bölümdür.
GENEL SANAT TARİHİ TARİH ÖNCESİ ÇAĞLAR VE ANADOLU SANATI
Ders İçi Çalışma DERS İÇİ ÇALIŞMA Aşağıda tarih öncesi çağlara ait bazı özellikler numaralı olarak verilmiştir. ÜNİTE SONU ÖLÇME DEĞERLENDİRME
1
Tabloda boş bırakılan yerlerin dönemini ve yerini verilen örneğe göre yazınız.
ÇALIŞMALARI
1. Resimler genellikle mağara duvarlarına iki boyutlu olarak yapılmıştır. Aşağıda verilen açık uçlu soruları cevaplayınız.
Sınıf içinde öğrencilerin 2. Venüs heykelleri yapılmıştır.
3. İnsanlar tarım yapmaya başlamışlar ve Anadolu’nun ilk çiftçileri olarak kabul edilmişlerdir.
uygulama yaptığı bölümdür. 4. Ölüler evlerin altına gömülmüş ve evler kapısız olarak yapılmıştır. 1. Paleolitik Dönem duvar resimlerinin mağaralarda bulunmasının nedenleri neler olabilir?
Açıklayınız.
5. Dünyanın ilk şehir planı çizilmiştir.
6. İnsanlığın ilk inanç merkezleri olarak kabul edilen tapınaklar. 2 Tarih öncesi çağlarda yaşam biçimleri o dönemin sanatını nasıl etkilemiş olabilir? Örneklerle
açıklayınız.
No Ait Olduğu Çağ Görüldüğü Yerler 3. Kültepe kazılarında ortaya çıkan önemli buluntular nelerdir? Bu buluntular Kültepe’de yaşayan
1 Paleolitik Çağ Öküzini, Lascaux, Altamira insanların hangi özelliklerini ortaya koymaktadır?
4. Ateşin Paleolitik Çağ’da bulunması ile beraber insanların yaşantılarında ne gibi değişiklikler
olmuştur? Söyleyiniz.
5. Çatalhöyük evlerinin özellikleri ile ilgili neler söyleyebilirsiniz?
Cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle tamamlayınız.
obsidiyen, çakmak taşı, menhir, kromlek, tümülüs
DERS İÇİ ÇALIŞMA Aşağıda tarih öncesi çağlara ait bazı özellikler verilmiştir. Aşağıda verilen 6. Mezar odalarının toprakla örtülmesi ile ortaya çıkan yapay tepelere . . . . . . . . . . . . . . . . . . denir.
2 örneğe göre tabloda verilen yerleşim yerlerini karşılarında verilen özelliklerle
eşleştiriniz. 7. Volkanik patlamalar sonucu yeryüzüne çıkan lavların hızlıca soğuması ile . . . . . . . . . . . . oluşmuştur.
8. Silisyum dioksin çökelmesi ile oluşan . . . . . . . . . . . . . . . . çok sert ve düzgün yüzeyler hâlinde
Yerleşim Yeri Özelliği Yerleşim Yeri kırılması nedeniyle çeşitli aletlerin yapımında kullanılan taş türüdür.
Anadolu’nun ilk çiftçilerinin oturduğu yerleşim yeridir. Göbeklitepe
9. Tarih öncesi zamanlardan kalma dikili tek parça sütun biçiminde taş anıta . . . . . . . . . . . . . . . . . . denir.
10. Tarih öncesi Dönem’de menbirlerin dairesel biçiminde dizilmesiyle oluşmuş, üstü örtülü olmayan,
Anadolu’da ticaretin kapsamlı ve düzenli olarak yapıldığı Kültepe dinsel bir işlevi olduğu düşünülen yapılara . . . . . . . . . . . . . . . . . . denir.
ilk yerleşim yeridir.
Dokuz katmanlı şehir olarak bilinen yerleşim yeri. Çayönü 11, 12 ve 13. soruları aşağıda verilen metne göre cevaplayınız.
Dünyanın bilinen ilk inanç merkezidir. Çatalhöyük Göbeklitepe
Yapılan arkeolojik araştırmalar göstermiştir ki Göbeklitepe tapınak alanı, dönem insanlarının belirli
zamanlarda bir araya gelerek ibadet ettikleri bir yerdir. Kesin olmamakla beraber tapınağın bizzat onu
Evlerin birbiri ile bitişik ve merdivensiz olarak yapıldığı Truva kullananlar tarafından gömüldüğü tahmin edilmektedir. Burada yapılan kazılarda yuvarlak planlı, üstü
Ölçme ve Değerlendirme yerleşim yeri. açık taştan inşa edilmiş yapılar açığa çıkarılmıştır. Bu yapıların ortak özelliği duvarlarının, kalınlığı 1.4
metre olan 12 metre boyutundaki “T” biçiminde sütunlar ile çevrilmiş olması ve yapıların merkezinde
de ikişer “T” biçiminde sütunun karşılıklı olarak yer almasıdır. Arkeologlar boyları 3-6 metre arasında
değişen bu “T” biçimindeki sütunların stilize edilmiş insan tasvirleri olduğunu düşünmektedir.
Bunun sebebi “T” biçimindeki sütunlarda görülen kol ve el tasvirleridir. Ayrıca bu sütunlar üzerinde
Öğrencilerin ünite Bilgi kartı etkinliğine Boşluk doldurma et- Bulmaca etkinliğine Kelimeleri bul etkin- Kelimeleri sürükle et- hayvan tasvirleri ve soyut semboller de yer almaktadır. Yapılan arkeolojik kazılar, Göbeklitepe’nin
olağan dışı buluntuları ile dinsel/kutsal bir buluşma merkezi olduğu kanısını uyandırmaktadır.
kinliğine ulaşmak için
ulaşmak için karekodu
kinliğine ulaşmak için
liğine ulaşmak için
ulaşmak için karekodu
cihazınızla
cihazınızla okutunuz.
karekodu
karekodu
cihazınızla
karekodu
cihazınızla okutunuz.
cihazınızla
boyunca gördükleri 46 okutunuz. okutunuz. okutunuz. 47
kazanımların ölçüldüğü ve
değerlendirmelerin yapıldığı
bölümdür.
10