Page 17 - GENEL SANAT TARİHİ 9

SANAT TARİHİNE GİRİŞ
Ait olduğu toplumun özelliklerini eserlerinde yansıtmaktan kaçınmayan sanatçı, toplumdan
etkilendiği gibi toplumu da etkiler. Toplumun duygu ve düşüncelerini geliştirir; adalet, özgürlük,
eşitlik gibi değerlere önem verir, bu konularda toplumu yönlendirir. Bu özelikleri ile sanatçı, toplumla
sürekli etkileşim içindedir. Sanatçıyı diğer insanlardan ayıran ve onu farklı kılan özellikler şunlardır:
kişiliği, hayal kurma gücü, duygululuğu, estetik zenginliği, sabrı, yaratıcı düşüncesi ve özgünlüğüdür.
Sanatçıların duygu, düşünce, hayal gücü ve yetenekleriyle ortaya çıkardıkları sanat eserleri;
özgünlüğü, tekliği, yeniliği ve estetik yönüyle evrensel bir nitelik kazanır. Bir eserin evrensel nitelik
kazanması o eserin yerel unsurlarını yok etmez. Ortaya çıktığı toplumun dili, estetiği, inancı, maddi
ve manevi değerleri sanat eserinde kendini gösterir.
“Sanatçı gördüğünü değil görülmesi gerekeni yapmalıdır.”

Valery Bryusov (Valery Bıraysıf)
Sanat eseri, sanatçıların kendi duygu ve yaratıcılıklarını ön plana çıkararak ortaya koydukları
ürünlerdir. Beste, mimari yapı, roman, film (Görsel 1.3), şiir (Görsel 1.4), heykel ve tablo (Görsel 1.5)
gibi çalışmalar sanat eserlerine örnek gösterilebilir.

Görsel 1.3: Orhan Aksoy’un Görsel 1.4: “İstiklâl Marşı ve Görsel 1.5: Eriyen Saatler, Salvador Dali, Ulusal Sanat Müzesi, New York
“Ah Nerede” filminin afişi Mehmet Âkif Ersoy” adlı eserin
kapak resmi

Başkaları tarafından taklit yolu ile yapılan ve çoğaltılabilen eserler sanat eseri sayılmaz. Bir sanat
eserinde bulunması gereken diğer özellikler şunlardır:

Sanat eserinin kalıcılığı: Sanat eserinin uzun yıllar değerini koruyabilmesidir.
Sanat eserinin orijinalliği: Sanat eseri sanatçının anlatmak istediği dünya hakkında bilgi vermeli,
daha önce yapılmış bir çalışmanın taklidi olmamalı, özgün nitelikler taşımalıdır.
Sanat eserinin çarpıcılığı: Sanat eserinin çarpıcılık etkisini verebilmesi için eserde bulunan kompo-
zisyonun, düzenin, renklerin, ritmin albenisi olmalıdır. Eserde bulunan gariplik ve çirkinlik de çarpı-
cılık etkisini arttıran unsurlardandır.

Sanat eserinin yayımlanma gerekliliği: Sanat eseri, alıcıların ya da değerlendiricilerin (sanat eleştir-
menleri) görüşüne sunulmalıdır.

Sanat eserinde soyutlama ve değiştirme: Sanatçı, eserlerini kendi dünyasına göre yorumlamalı-
dır. Soyutlama ve değiştirme, görünen anlamdan farklı anlamlar ortaya çıkarmaktır.

Sanat eserinin çağdaşlığı: Sanat eserleri, meydana geldiği çağın özelliklerini yansıtabilmesi ölçü-
sünde çağdaşları ile uygun sanat ekollerinden birine atfedilir veya benzediği varsayılır. Sanat eseri
bunlar ışığında değerlendirilir.
15