Page 94 - GENEL SANAT TARİHİ 9

GENEL SANAT TARİHİ

4.4 LİDYA

SANATI

Lidyalıların Anadolu’ya nereden ve ne zaman geldikleri henüz kesinlik kazanmamıştır. Lidya
Devleti, Friglerin yıkılmasından sonra Kral Giges Dönemi’nde Gediz ve Küçük Menderes
nehirlerinin arasında (MÖ. 687) kurulmuştur. Lidyalıların başkenti, günümüz Salihli yakınlarındaki
antik Sardes (Sard) şehridir. Bu antik şehir o dönemin en büyük ve zengin kentleri arasında
gösterilmiştir. Ancak Lidya Devleti, Pers (İran) saldırıları sonucu (MÖ 546) yıkılmıştır.
Lidyalılar Gediz ve Küçük Menderes nehirleri sayesinde verimli topraklara sahip olduğundan
refah içinde bir hayat sürmüştür. Zengin maden (mermer, bakır, gümüş, altın, kuvartz ve kükürt)
yatakları Lidyalıları zenginleştirmiştir. Lidyalıların başkenti Sard ile Pers İmparatorluğu’nun Susa
şehri arasında yapılmış olan “Kral Yolu” bu zenginliğin gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Kral
yolunun geçtiği yerlerde ticaret gelişmiştir. Başkent Sard’da tüccarlık, hancılık ve perakendecilik
gibi meslekler önem kazanmıştır. Bu zenginlik Lidya sanatını derinden etkilemiştir.

Mimari
Lidyalılar tapınak mimarisine çok önem
vermişlerdir. Sardes’teki Kybele ve Artemis
tapınakları günümüze ulaşan en güzel örneklerdir
(Görsel 4.35). Tapınaktaki taş işçiliği özenle
işlenmiş ünik bir yapıya sahiptir. Tapınak tanrı
adına inşa edildiğinden oldukça ihtişamlı bir
görünüm sergilemektedir. Geniş salonu İyon
üslubuyla yapılan bu tapınakta Yunan, Ege ve
Doğu kültürlerinin etkileri de görülmektedir.
Tapınak ve tümülüslerdeki bu ihtişama karşın
halkın yaşadığı evler oldukça sadedir. Lidya evleri
taş temel üzerine kerpiç duvarlı, üzerleri sazlarla
örtülmüş, tek veya iki odadan oluşan, dikdörtgen
planlı konutlardır. Evlerde sıkıştırılmış sert kilden Görsel 4.35: Sardes Artemis Tapınağı, Manisa
yapılmış taban, halı ve kilimlerle kaplanmıştır.
Lidyalılarda tümülüs mezar mimarisi çok
gelişmiştir. Lidyalılar; hükümdar, soylu ve zengin
kişileri yığma topraktan yaptıkları tümülüs
altına gizlenen odalara; halktan olan kişileri
kayalara oyulmuş mezar odalarına gömmüştür.
Bu gelenek Friglerden Lidyalılara geçmiş,
tümülüs türündeki bu mezarlar Lidya ülkesinin
pek çok yerine dağılmış, kral ve ailesi Sardes’in
kuzeyinde Marmara Gölü’nün kıyısındaki Bintepe
Mezarlığı’na gömülmüştür (Görsel 4.36). Bu
tümülüs mezarlığında yaklaşık 150 tümülüs
bulunmaktadır. Tarihçi Heredot bu mezarların
içerisinde bulunan boyu 70 metre olan tümülüsün Görsel 4.36: Bintepeler tümülüsleri, Manisa
ünlü Lidya kralı Alyattes’e (Alyates) ait olduğunu ifade etmektedir. Kral Alyattes, Gygeis (Giges) ve
Ardys’e ait tümülüsler Anadolu’nun en görkemli gömü tepeleridir.

92