Page 13 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 11

KİTABIN TANITIMI

• Okuma parçası bu bölümde yer alır.
3. ÜNİTE BÜST
DERS İÇİ ÇALIŞMA OKUMA PARÇASI/JALE İNAN (1914-2001)
• Öğrencilerin sınıf içinde uygulama yap- Aşağıdaki alçı kalıp yöntemiyle ilgili soruyu cevaplayınız. Aşağıdaki okuma parçasından yararlanarak soruları cevaplayınız.
Büst çalışmasının alçı yöntemiyle kalıbı alınırken hangi işlem basamakları gerçekleştirilir? Verilen boşluğa sırasıyla
Türkiye Arkeolojisinde Bir “Hanımefendi”
yazınız.
Ülkemiz arkeolojisine eğitim, kazı, araştırma,
restorasyon, yayın, müze kurma ve eski eser
kaçakçılığı ile mücadele alanlarında hizmet
tığı bölümü gösterir. ................................................................................................................................................................ veren Prof. Dr. Jale İnan bu özellikleri ve kişilik
değerleriyle yerli ve yabancı meslektaşları tara-
................................................................................................................................................................
fından Türk arkeolojisinin “saygın hanımefendi-
................................................................................................................................................................ si” olarak tanınmaktadır (Görsel 3.54). 1 Şubat
1914’te İstanbul’da doğan Jale İnan, 1934’te
................................................................................................................................................................ arkeoloji için Alexander von Humbolt (Alek-
sandır van Hambolt)’un ilk kursiyerlerinden biri
olarak Berlin’e gitmiş, bir yıl sonra Türk Devle-
ti’nin bursunu alarak 1943 yılında doktorasını
tamamlamıştır. İstanbul Üniversitesi Edebiyat
Fakültesinde Klasik Arkeoloji Kürsüsünün ku-
ruluşunda büyük emeği geçmiştir. Birçok kazı
DERS İÇİ ÇALIŞMA ve kurtarma çalışması yapmıştır. Görsel 3.54: Jale İnan
Jale İnan, öğrenciliğinden itibaren antik hey-
keltıraşlık sanatına büyük ilgi duymuş ve bu alanda önemli eserler vermiştir. Yazdığı kitaplar Anadolu’nun Roma
Aşağıdaki Görsel 3.52 ve 3.53’ü büst yapım teknikleri bakımından inceleyiniz ve soruları cevaplayınız. ve Erken Bizans Dönemi portre araştırmaları için bugün bile klasik arkeolojinin önemli başvuru eserleri arasında
sayılmaktadır.1975 yılında yazdığı “Side’nin Roma Devri Heykeltraşlığı” adlı çalışmasıyla arkeoloji dünyasında iki
yüzyıldan fazla süren tartışmalara son vermiştir.
Jale İnan; 1980 yılında başkanlığını yürüttüğü Perge kazısı sırasında kentin Güney Hamamı’ndaki çalışmalarda
bulduğu Fernese (Fernest) tipi bir Herakles heykelinin eksik parçasının ABD’ye kaçırılmış olduğu söylentileri
üzerine dedektif gibi çalışmış, bu konuda yazdığı bilimsel makaleler ve yazışmalarla bu parçaların birbirine
ait olduğunu ispatlamıştır. Uzun süren mücadelenin sonunda, Boston Metropolitan Müzesinde bulunan MS
2. yüzyıla tarihlenen “Yorgun Herkül” heykelinin üst kısmı Jale İnan; arkeolojik kazılar yaparken toprağı “vatan
toprağı” görmüş, arsa gibi görmemiş, adını tarihe yorulmak bilmeyen idealist bir bilim insanı olarak yazdırmıştır.
Bilim ve Teknik Dergisi 1998 Ağustos sayısında yer alan “Türk Arkeolojisinde Bir Hanımefendi: Jale İnan” makalesi yazar
tarafından düzenlenmiştir.
1. Jale İnan hangi alanlarda çalışmalar yapmıştır? Arkadaşlarınızla paylaşınız.
2. Jale İnan “Yorgun Herkül” heykelinin üst parçasını ülkemize tekrar kazandırmak için sizce neden büyük
uğraş vermiştir? Düşüncelerinizi kısaca yazınız.
Görsel 3.52: Derin (Körlük), Görsel 3.53: Derin (Körlük),
2022, Şükrü Aslan 2022, Şükrü Aslan
1. Görsel 3.52 büstün hangi aşamasını göstermektedir? Kullanılan yöntemi kısaca anlatınız. ...............................................................................................................................................................
2. Görsel 3.53’ün boyama ve patinesiyle ilgili fikirlerinizi kısaca yazınız. ...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
3. Sanatçı bu eserinde sizce ne anlatmak istemiştir? Düşüncelerinizi söyleyiniz.
68 69
2. ÜNİTE MODELAJ
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME “MODELAJ TEKNİĞİYLE FORM UYGULAMASI” ÖZ DEĞERLENDİRME FORMU
YÖNERGE: “Modelaj Tekniğiyle Form” uygulamasında gözlenmesi gereken beceriler, aşağıdaki ÖLÇÜTLER
Aşağıdaki açık uçlu soruların cevaplarını boş bırakılan alanlara yazınız. sütununda listelenmiştir. Gözlediğiniz ölçütün karşısına gözlem sonucunuzu (X) işareti koyarak işaretleyiniz.
1. Modelajın tanımını yapınız. Öğrencinin
Adı Soyadı :
.......................................................................................................................................................... Sınıfı :
• Ünite sonunda kazanımla- 2. Modelaj uygulamalarında modlenin önemini açıklayınız. Numarası : DERECELER • Öğrencinin kendini
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
rın ne ölçüde gerçekleşti- 3. “Doğal form, sanatçının özgün ve sanatsal anlatımıyla güçlendirilerek plastik forma dönüştürülür, sanat ÖLÇÜTLER Geliştirilebilir değerlendirmesi için ha-
..........................................................................................................................................................
ğinin belirlendiği bölümü eseri hâline gelir.” ifadesinden hareketle doğadan esinlenerek yapılmış tasarımlara örnekler veriniz. Uygulamada kullanacağım malzemeleri hazırlayarak derse hazırlıklı 1 Zayıf 2 3 Orta 4 İyi 5 Çok iyi zırlanan formu gösterir.
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
gösterir. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları okuyarak doğru seçeneği işaretleyiniz. 1 2 geldim.
Konuya uygun biçim, doku özelliklerine dikkat ederek bir adet doğal
form seçtim.
4. Verilen görsellerden hangisi modelaja örnektir?
3 Seçtiğim formu biçim, doku, ışık-gölge ve oran-orantısı bakımından in-
celedim.
4 İncelediğim formu ışık-gölge ve doku etkilerine dikkat ederek modle-
sini yaptım.
Doğal formu biçim, doku, ışık-gölge etkilerine dikkat ederek modelaj
5 tekniğiyle yapay forma dönüştürdüm.
ÖLÇEK PUAN
DEĞERLENDİRME: Bu ölçekten 100 üzerinden 70 aldıysanız bu öğrenme için başarınız yeterli düzeyde de-
Görsel 2.27: Görsel 2.28: Görsel 2.29: Görsel 2.30: Görsel 2.31: mektir. 69 veya altı puan almışsanız önceki öğrenmeleri tekrar etmelisiniz.
Asaf Erdemli Ahşap heykel Buse Cebeci Çömelmiş kadın Kuş kolye
A) B) C) D) E) Ölçek puanını 100’lük sisteme dönüştürme: Tablodan alınabilecek en yüksek puan, her bir kriter için 5’tir.
Tabloda toplam 5 ölçme kriteri vardır. Dolayısı ile tablodan alınabilecek en yüksek puan 5 X 5=25’tir.
5. Hangisi modelaj yapımında kullanılan malzemelerden değildir? PUAN= [(Tablo Puanı X 100) / 25 ] formülü uygulanır.
A) Bal mumu B) Çamur C) Kil D) Mermer E) Plastilin
6. Hangisi alçak kabartmada, maket yapımında ve küçük boyutlu modelaj çalışmalarında tercih edilen
malzemedir?
A) Ahşap B) Bal mumu C) Kil D) Metal E) Plastilin
Ek sorulara ulaşmak
için cihazınızla
• Ölçme ve değerlendir- 44 okutunuz. 45
karekodu
me sorularının bulun-
duğu karekod yerleri
gösterir.
EKLER Pozitif Döküm Yapımı BÜST
• Sözlük bu bölümde yer SÖZLÜK Pozitif döküme başlamadan önce kalıp çapak ve tortularından temizlenir. Kalıbın içine ayırıcı sürülerek
parçalar birleştirilir ve sıkıca sabitlenir. Kalıbın döküm esnasında sızıntı yapabilecek birleşim yerleri alçı ile
kapatılır. Hazırlanan alçının bir kısmı kalıba dökülür. Kalıp sağa, sola, öne ve arkaya doğru hareket ettiri-
lerek kalıbın her yerine alçının eşit şekilde dağılması sağlanır. Bu şekilde alçının kalıbın tüm girintilerine
alır. A yayılmasını sağladıktan sonra kalan alçı kalıbın içine dökülerek kalıp alçı ile doldurulur. Bu aşamada alçının
kuruması için en az altı saat beklenir (Görsel 3.48).
anatomi
:
İnsan, hayvan ve bitkilerin yapısını ve organlarının birbirleriyle ilgilerini
inceleyen bilim dalı, yapı bilimi.
anıt : Önemli bir olayın veya büyük bir kişinin gelecek kuşaklara aktarılması,
anılması için yapılan, göze çarpacak büyüklükte, sembol niteliğinde • Metinlerle ilgili etkinliğin
yapı.
armatür : Modelleme iskeleti, heykel yaparken iskelet sistemi olarak kullanı-
lan, tasrımın biçimine göre şekil alabilen konstrüksiyon yapı.
B bulunduğu karekod ye-
biçim : Sanat ve edebiyat eserlerinde dış görünüm, form.
bienal : İtalyanca kökenli, iki yılda bir düzenlenen etkinliklere verilen ad.
bisküvi pişirimi : Şekillendirilip kurutulan ürünün ilk fırınlanma işlemi.
braille alfabesi : Louis Braille tarafından geliştirilmiş görme engelli insanların okuyup rini gösterir.
yazması için kullanılan kabartma alfabe.
bronz : Tunç.
büst : Heykelcilikte başı, göğsü, bazen de omuzları içine alan sanat ürünü.
C
canlı model : Resim, heykel çalışmalarında yararlanılan kadın ya da erkek model.
Ç
çini : Kökleri binlerce yıl öncesine dayanan genellikle beyaz, mavi, yeşil ve Kelimeleri bul
kırmızı renklerin hâkim olduğu seramik ürün.
etkinliğine
çömlek : Topraktan yapılan ve pişirilip ateşe dayanıklı duruma getirilmiş olan ulaşmak için
karekodu
tencere, testi, kap. cihazınızla
D okutunuz.
deforme : Biçimi, kalıbı bozulmak. Görsel 3.48: Pozitif döküm yapımı
dekoratif : Dekor olarak kullanılan, süslemeye yarayan, süsleyici. • Konu anlatımlarını
desen : Görsel etki yaratmak amacıyla yapılmış çizgi resimlerin hepsi. Bir üç boyutlu sanat çalışmasının kendisi pozitif, bu çalışmada alınan kalıp ise negatiftir. Nega-
diyagonal : Dikdörtgenin bir köşesiyle çaprazında bulunan köşesi arasında çizilen tiflik, çalışmanın ters biçimi olarak da ifade edilebilir. Kalıptan döküm yapıldıktan sonra ortaya
çıkan biçim, pozitif biçimdir (Görsel 3.49).
çizgi. BİLGİ KUTUSU
döküm : Bir ürünün alınmış kalıbı içine eritilmiş maden, alçı, polyester gibi mal- desteklemek ve bilgileri
zemeleri dökme işi.
E
endüstriyel tasarım : Endüstri ürünleri tasarımı veya seri üretim için tüketici ihtiyaç ve sorun-
larına yönelik çeşitli kriterleri gözeterek, yeni ve güncel ürünler tasar- pekiştirmek amacıyla
lamaktır.
eskiz : Mimari eserler ve resim için çizimlerle yapılan ön çalışma, taslak.
estetik : Güzelliği ve güzelliğin insan belleğindeki ve duygularındaki etkilerini
konu alan felsefe kolu, güzel duyu. Görsel 3.49: Kalıp alma hazırlanmış bölümü
180 65
gösterir.
11