Page 228 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 11

STRÜKTÜR

Strüktürde Işık ve Ritim

Yunanca asıllı bir kelime olan ritim, olayların düzenli aralıklarla tekrarlanması niteliğini ifade eder. Sanatsal
anlatı ve kompozisyonlarda örüntülerin (planlı tekrar) belirli sıra ve aralıkla birbirini tekrar etmesidir.
Işığın strüktürü oluşturan yapı elemanları üzerindeki dağılımı yapının görünüşünü etkiler. Işığın yüzeye nasıl
ulaştığı, şiddeti, açısı, yoğunluğu, renk özellikleri gibi yüzeye düşen ışığın bu özellikleri mekânı ve mekândaki nes-
neleri görünüş olarak etkiler. Işık aynı zamanda renk, doku gibi elemanların üzerinde de etkilidir. Örneğin yüzeyin
pürüzlü veya pürüzsüz olması ışığın etkisini arttırır ya da azaltır. Derin dokular yüzeyde gölgeyi oluştururken düz
yüzey ışığı yansıtır.
Aydınlığı oluşturan ışığın geliş yönü ışığın doğrusal yapısıdır. Nesne ve yüzeylere düşen ışık doğrultusu dokusal
(mat-parlak), biçimsel (düzlem-bükey), boyutsal (iki boyut-üç boyut) algılamalar ile mekânı tanımlar, boyutlandı-
rır, dokuları belirginleştirir.
Işığın kullanımındaki farklılıklar yüzeyde açık-koyu, mat-parlak, büyük-küçük gibi zıtlıkları vurgulayarak, farklı
ışık etkilerine göre yön ve boyut değiştirerek ritim oluşturur.
Yüzey ve mekânda oluşturulan strüktür yapıların üzerine düşen ışık; strüktür yapının büyük- küçük, dar veya
geniş algılanmasına sebep olur. Yüzeye ve mekâna düşen ışık dağılımı değişken olduğu için yapı elemanları üze-
rindeki ritim etkisi de değişkenlik gösterir. Bu değişme yüzünden cisimlerin ve yapıların görünüşlerinde farklılıklar
doğar. Yapı birimlerinin görünümünde ışığın yönü, gelişi ve kuvveti algılamayı arttıran bir özelliktir (Görsel 5.52).

a

b
Görsel 5.52: Vanke Pavilion, Daniel Libeskind (Danyel Libeskaynd), 2015, Milano, İtalya

225